169
هنر رضايت از زندگي

كه پايانى ندارد ، آرزويى كه محقّق نمى شود و اميدى كه به دست نمى آيد . ۱
دلبسته دنيا ، اميدها و آرزوهاى فراوانى خواهد داشت . در انديشه به دست آوردن اين آرزوها بودن ، خود ، اندوه آور است و چنين فردى ، آن گاه كه به خواسته هايش نرسد نيز اندوهى صد چندان خواهد داشت . دنيا را مى خواهيم تا بارى از دوش ما بردارد و زندگى را راحت تر سازد ؛ اما اندوه و غم را مى افزايد . «از قضا سركَنگبين ، صفرا فزود» . به همين جهت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در اين باره مى فرمايد:
رغبت به دنيا ، اندوه و حزن را مى افزايد . ۲
در پاره اى روايات ، پيامدهاى دلبستگى بازتر و مشخص تر بيان شده است . در توضيح اين روايات بايد گفت دل بستگى به هر چيزى ، «فراق» و «فقدان» آن را غير قابل تحمّل مى سازد . چون دنيا ناپايداراست ، زمانى ، آنچه را مى خواهيم نداريم (فراق) و زمانى ، آنچه را دوست داريم از دست مى دهيم (فقدان) و در هر حال ، رنجور و نالان هستيم . در حديثى از امام كاظم عليه السلام آمده كه حضرت عيسى عليه السلام تأثير دل بستگى به دنيا را در موقعيّت فقدان ، اين گونه براى حواريون خود بيان مى كند:
همانا بى تاب ترين شما هنگام بلا ، دلبسته ترين شما به دنياست و همانا بردبارترين شما بر بلا ، بى رغبت ترين شما به دنياست . ۳
گذشته از بى تابى هنگام فقدان ، افسوس خوردن پس از فقدان نيز از پيامدهاى دل بستگى به دنياست . امام صادق عليه السلام در اين باره مى فرمايد:
كسى كه دل در محبت دنيا تنيده باشد ، به خاطر حسرتِ هنگام فراق در سخت ترين وضعيت قرار مى گيرد . ۴

1.الكافى ، ج۲، ص۳۲۰، ح۱۷ ؛ الخصال ، ج۱، ص۸۸ ، ح۲۲ .

2.الخصال ، ج۱، ص۷۳، ح۱۱۴ .

3.تحف العقول ، ص۳۹۳ و ص۵۰۹ .

4.الكافى ، ج۲، ص۳۲۰، ح۱۶ .


هنر رضايت از زندگي
168

ديگرى ندارد .
در اين ميان ، راه چاره اين است كه محوريت لذّت جويى از بين برود. انسان براى اين كه لذّت ببرد، بايد لذّت طلب نباشد! براى تعديل لذّت جويى ، راه هايى وجود دارد كه در ادامه به آن مى پردازيم :

الف ـ بى رغبتى به دنيا

دلبستگى به دنيا و پيامد آن

پيش از اين گفتيم كه «ناپايدارى دنيا» ۱ و «اجتناب ناپذيرى سختى ها» ۲ از واقعيّت هاى دنيايى هستند كه ما در آن زندگى مى كنيم ؛ اما انسان ، دنيا را مكان لذّت طلبى و كامجويى مى خواهد و اين جاست كه بار ديگر ، ناهماهنگى ميان واقعيّت دنيا و خواسته انسان پديد مى آيد. آيا تاكنون به اين نكته فكر كرده ايد كه اين ناهماهنگى چه تأثيرى بر زندگى ما خواهد داشت؟ لذّت و دلبستگى به دنياى ناپايدار ، موجب اضطراب ، اندوه و حسرت مى گردد . اضطراب يعنى «نگرانى فردا» ، اندوه يعنى «غم امروز» و حسرت يعنى «افسوس ديروز» . اگر انسان ، لذّت طلب شود ، نسبت به آينده ، نگران است و نسبت به مصيبت وارد شده ، غمگين مى گردد و نسبت به ديروز خود ، در آه و افسوس خواهد بود . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
من سه چيز را براى كسى كه دلبسته دنياست ، تضمين مى كنم : فقرى كه بى نيازى ندارد ، و گرفتارى اى كه آسودگى ندارد و اندوهى كه پايان ندارد . ۳
در همين زمينه ، امام صادق عليه السلام نيز مى فرمايد:
هر كس دلبسته دنيا باشد ، دل او به سه چيز مبتلا مى شود : اندوهى

1.ر.ك: بخش اوّل ، فصل دوم : «دنيا ناپايدار است».

2.ر .ك : بخش سوم ، فصل دوم : «سختى ها اجتناب ناپذيرند» .

3.كنز الفوائد ، ج۱ ، ص۳۴۴ ؛ بحار الأنوار ، ج۷۳ ، ص۸۱ ، ح۴۳ .

  • نام منبع :
    هنر رضايت از زندگي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    rl
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    h,g
تعداد بازدید : 2973
صفحه از 188
پرینت  ارسال به