أَكْرَمَنِ * وَ أَمَّآ إِذَا مَا ابْتَلَهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّى أَهَـنَنِ . ^۱ و امّا انسان ، هنگامى كه پروردگارش او را بيازمايد ، و عزيزش داشته ، و نعمت فراوان به او دهد ، مى گويد : پروردگارم مرا گرامى داشته است . و امّا چون وى را بيازمايد و روزى اش را بر او تنگ گرداند ، گويد : پروردگارم مرا خوار كرده است» .
اما سؤال اين است كه آيا بلاها به معناى خوار كردن انسان و دور شدن خدا از بنده است؟ امام صادق عليه السلام در اين باره مى فرمايد :
آيا مى پندارى خدا به هر كس چيزى داده ، از سر تكريم او بوده و از هر كس بازداشته ، از سر خوار كردن او بوده است؟! هرگز ! ^۲
امام باقر عليه السلام در بيان يكى از وقايع روز قيامت مى فرمايد :
وقتى روز قيامتْ فرا رسد ، خداوند ـ تبارك و تعالى ـ به منادى ، فرمان دهد كه ندا ده : فقيران كجايند؟ پس گروه زيادى از مردم برمى خيزند . پس خداوند مى گويد : بندگان من! و آنان مى گويند : لبيك ، اى پروردگار ما! خداوند مى فرمايد : من شما را به اين دليل كه نزد من ، بى ارزش بوديد ، فقير نكردم و لكن من همانا شما را براى چنين روزى انتخاب كرده بودم . در ميان مردم ، جستجو كنيد و هر كس را كه به شما نيكى كرده و اين كار را فقط به خاطر من انجام داده است ، از جانب من ، به او پاداش بهشت دهيد . ^۳
اين ، يعنى مقام شفاعت . ثروتمندان ، از طريق شفاعت محرومان به بهشت مى روند ؛ پس فقر فقيران ، به دليل بى توجّهى آنان به خداوند نبوده است.

باز را بايد در اين جا جستجو كرد. در جريان كربلا وقتى كاروان امام حسين عليه السلام به منزل ثعلبه رسيد، خواب سبكى ايشان را فراگرفت. وقتى امام عليه السلام بيدار شد، فرمود:
شنيدم هاتفى مى گويد: شما مى شتابيد و مرگ ، شما را به سوى بهشت مى شتاباند.
در اين هنگام ، حضرت على اكبر سؤالى كرد كه بسيار تأمل برانگيز است:
پدر جان! آيا ما بر حق نيستيم؟
اين سؤال ، يك پرسش معناشناسى است. اين جوان برومند ، به دنبال يافتن پاسخ ، براى حفظ جان خود نيست. پرسش او از معناى مرگ است. او مى خواهد بداند آيا كشته شدن او معناى ارزشمندى دارد يا نه؟ در جواب او امام حسين عليه السلام فرمود:
آرى اى فرزندم ! به آن كسى سوگند كه بازگشت بندگان ، به سوى اوست.
جواب حضرت على اكبر ، شنيدنى است :
پدر جان! در اين صورت ، از كشته شدن باكى نداريم . ^۱

اين، معناى سختى ها نيست

كسانى كه در سختى ها و بلاها بى تاب مى شوند ، معمولاً سختى هاى زندگى را ناعادلانه ، بى دليل ، رنج بى حاصل ، مزاحم و بخصوص اهانت آميز ، ارزيابى مى كنند . در تصوّر اين افراد ، مال و ثروت ، نشانه «كرامت» است و محروميت ، نشانه «خوارى» . قرآن كريم در اين باره مى فرمايد:
«فَأَمَّا الْاءِنسَـنُ إِذَا مَا ابْتَلَهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّى