از اين رو ، هنگام مواجهه با يك پديده ناخوشايند ، بيشتر به حذف حادثه مى انديشيم تا مديريت آن . اين در حالى است كه درافتادن با سختى ها و ستيز با بلاها ، نه تنها آنها را برنمى گرداند ، بلكه بر رنج و عذاب انسان مى افزايد ، پس بهتر است سختى ها را به عنوان يك واقعيّت ، پذيرفت و موقعيّت ناخوشايند را مهار كرد و مديريت نمود .

پذيرش موقعيّت

امام على عليه السلام با تكيه بر اصل برگشت ناپذيرى سختى ها ، پذيرش موقعيّت را شرط گذر سالم از آن برمى شمرد :
همانا گرفتارى ها اهدافى دارند كه حتما بايد به آنها برسند . پس اگر كسى از شما را به آن ، مبتلا ساختند ، بايد آن را بپذيرد و صبر كند تا اين كه بگذرد؛ چرا كه چاره كردن آن به هنگام روى آوردنش ، افزاينده سختى آن است . ^۱
بنابراين ، خِرد، حكم مى كند كه انسان «در برابر سختى ها» نايستد ، بلكه «در كنار سختى ها» قرار گيرد . قرار گرفتن «در كنار سختى ها» امكان مديريت كردن و مهار نمودن سختى ها را به وجود مى آورد ؛ بر خلاف بى تابى كردن و در برابر سختى ها قرار گرفتن كه انسان را ناتوان مى سازد .
معاذ بن جبل يكى از اصحاب پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است كه فرزند خود را از دست مى دهد و بى تاب مى گردد . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نامه اى به وى مى نويسد و مصيبت فرزندش را به وى تسليت مى گويد . حضرت در بخشى از نامه ، به دو مسئله مهم اشاره مى فرمايد : يكى «اجتناب ناپذيرى سختى ها» است و ديگرى «برگشت ناپذيرى سختى ها» و بدين سان ، او را آرام مى سازند:
و بدان كه بى تابى كردن ، نه مرده را برمى گرداند و نه تقدير را دفع مى كند . پس به نيكى ، عزادار باش و وعده الهى را قطعى بدان و

۲ . سختى ها اجتناب ناپذيرند

تحمّل ناپذيرى حوادث ، به خاطر اين است كه از زندگى ، انتظار راحتى بدون سختى را داريم و اين، ريشه در غير واقعى بودن شناخت ما از دنيا دارد . آنچه مهارت هاى مقابله با سختى ها را به وجود مى آورد ، پذيرش اين واقعيت است كه سختى ها اجتناب ناپذيرند . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در اين باره مى فرمايد :
هان اى مردم! اين [دنيا] ، خانه رنج است ، نه خانه سرور ، و خانه اى است پيچيده ، نه خانه اى ساده ؛ از اين رو، هركس آن را بشناسد ، با برآورده شدن آرزويى مسرور نمى شود و با ناكام شدن ، محزون نمى گردد . ^۱
در اين بيان نورانى ، حضرت ، نخست به معرّفى واقعيّت دنيا پرداخته اند و سپس به نقش شناخت و آگاهى يابى از اين واقعيت اشاره كرده ، فرموده اند كه هماهنگى شناخت انسان با واقعيّت دنيا ، موجب مى گردد كه نه از خوشى هايش سرمست شويم و نه از ناخوشى هايش غمين و افسرده .

۳ . سختى ها برگشت ناپذيرند

يكى از واقعيت هاى سختى ها، «برگشت ناپذيرى» آنهاست . سختى ها بر اساس تقدير الهى ، شكل مى گيرند و تقدير الهى بر اساس حكمت و مصلحت انسان ها رقم مى خورد . از اين رو ، وقتى پديده ناخوشايندى فرا رسد ، تا مأموريت خود را انجام ندهد و به اهداف خود دست نيابد ، باز نخواهد گشت .
با اين حال ، سختى گريزى ، آدمى را به تلاش براى برگرداندن حادثه ناخوشايند و بازگشت به دوران خوشايند پيشين وامى دارد .