آن روز انواع عذاب‏های روز قیامت است که در آیات بالا و ده‏ها آیه دیگر بیان شده است.

در دو سوره پایانی از سوره‏های قرآن واژه «شر» با واژه «اعوذ» همنشین می‏شود. آن‏گونه که از آیات قرآن حاصل می‏گردد، بین اعراب جاهلی نیز مرسوم بوده که از وحشت شرور به چیزی استعاذه می‏کردند: (وَاَںݧݐݧݧَّهݩݧݧݩُۥ كاٰنَ رِجاٰلٌ مِنَ الݨْاِںݧݧݐݨْسِ یَعݧݩُودݩݐݩُونَ بِرِجاٰلٍ مِنَ الݨْجِنِّ؛ و مردانی از انس به مردانی از جن پناه می‏بردند، پس آنها (اجنّه) بر گناه و طغیان و ذلت اینان (انسان‏ها) می‏افزودند).^۱ برخی مفسران در تفسیر این آیه گفته‏اند اگر عربی در جاهلیت به بیابانی بی آب و علف می‏رسید، می‏گفت:

۰.أعوذ بعزیز هذا الوادی من شرّ سفهاء قومه.^۲

پناه می‏برم به عزیز این بیابان از شر سفیهان قومش.

خدای سبحان در چند جای قرآن امر به استعاذه می‏کند.^۳ در همه موارد خداوند در برابر شرور، خویش را مأمنی امن معرفی می‏نماید. در یک مورد هم که خداوند به عنوان پناهگاه مطرح نیست، پناهگاه اتخاذی از طرف مردم را مأمنی واهی و از روی بی‏عقلی معرفی می‏کند: (وَاَںݧݐݧݧَّهݩݧݧݩُۥ كاٰنَ رِجاٰلٌ مِنَ الݨْاِںݧݧݐݨْسِ یَعݧݩُودݩݐݩُونَ بِرِجاٰلٍ مِنَ الݨْجِنِّ فَرݦݩݩݐاٰدݩُوهݩُمݨݨْ رَهَقًا).^۴ «رهق» به معنای جهالت و خفت عقل در انسان است.^۵ تنها این مورد هم که پناه بردن به غیرخداوند مطرح شده، نتیجه‏اش جهل و کم‏عقلی بیان می‏گردد. نتیجه اینکه انسان با سختی روبه‏رو می‏شود و

را به خاطر اعمالشان فراموش می‏کند و جایگاه آنها را آتش قرار می‏دهد، درحالی‏که یاوری ندارند: (وَقیلَ الْیوْمَ نَنْساکمْ کما نَسیتُمْ لِقاءَ یوْمِکمْ هذا وَمَأْواکمُ النَّارُ وَما لَکمْ مِنْ ناصِرین؛ گفته می‏شود: امروز شما را فراموش می‏کنیم، چنان‏که شما دیدار امروزتان را فراموش کردید، و جایگاه شما آتش است و شما را هرگز یاری‏کنندگانی نیست).^۱ همان روز که عذری از کفار مورد پذیرش واقع نمی‏شود و آنها را راهی جهنم می‏کنند: (یآٰ اَیّݧُهݧَا الَّذٖینَ كَڡݧݐَرُوا لاٰ تَعݨْتَذِرݧُوا الْیݩݩَوْمݩݩَ٭ݦݩݩݩۖ اِںݧݐَّماٰ تُجْزݧَوݧْنَ ماٰ كُںݩݧݐݨْٮݧݩݑُمْ تَعْمَلُونَ؛ ای کسانی که کفر ورزیده‏اید، امروز عذر نیاورید جز این نیست که در برابر آنچه می‏کردید جزا داده می‏شوید).^۲‏ هنگامی که واقعه رخ می‏دهد: (فَیوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْواقِعَة).^۳ پس آن روز است که قیامت تحقق یابد، و کسانی که نامه اعمالشان را به دست چپشان داده‏اند به غل کشیده می‏شوند و آنها را به جهنم برده، در زنجیری بس بزرگ می‏بندند: (خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ ثُمَّ فِی سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً فَاسْلُکوا؛ او را بگیرید و در بند و زنجیرش کنید، سپس او را در دوزخ بیفکنید، بعد او را به زنجیری که هفتاد ذراع است ببندید).^۴

آنچه ذکر شد نمونه‏ای از ده‏ها آیه درباره روز قیامت بود که از آنها دو مطلب استفاده می‏گردد: یکی اینکه مراد از آن روزِ سختی که خداوند برخی را از شر آن نگهداری می‏نماید، روز قیامت است: (فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِک الْیوْمِ؛ پس خداوند آنان را از شر آن روز نگه داشته).^۵ و دیگر اینکه مراد از سختی‏ها و شدت عظیم