۱ . توجه به هدف و چارچوب نظرى در بررسى جامعه شناسى و حديث
به نظر من ، هر كارى بخواهيم بكنيم ، يك مقدار بستگى به هدف دارد و بايد هدفتان را از بررسى جامعه شناسى و حديث روشن كنيد؛ آيا هدف ، شناخت حديث است يا بهبود حديث يا نظم حديث در يك مسأله اجتماعى؟ بنابراين ، پيش از پژوهش در اين مسأله ، بايد به دو نكته توجه كنيد:
اول اين كه هدف مشخص بشود كه چه كارى مدّ نظر است و كجا مى خواهيم برسيم؛ يعنى از كارى كه مى كنيم چه انتظارى داريم. توجه به هدف در اين كه چه جهتى را بگيريم و چه كارى بكنيم ، خيلى مهم است .
دوم اين كه يك چارچوب نظرى براى كار داشته باشيم. اين چارچوب نظرى مى تواند نگاهى تاريخى ، يك ديد دوره اى ، ديد انطباق با قرآن و يا ديد كاركردى باشد . به هر حال، بايد چارچوب مشخصى داشته باشد كه راهنماى كار به شمار آيد .
نكته حايز اهميت اين است كه احاديث بسيارى در كتاب هاى ما وجود دارد كه برخى صحيح و برخى ديگر ضعيف است و عده اى بنا به انگيزه هايى ، دنبال جعل حديث بوده اند. اين هم مسأله خيلى مهمى است كه بتوانيم احاديثى را كه كاملاً معتبر است و مى تواند واقعا مفيد باشد ، يعنى براساس ضوابطى است كه مثلاً مخالف با قرآن نباشد ، مبناى كار قرار دهيم. به هر حال ، اين هم مسأله خيلى مهمى است؛ چون ممكن است احاديث اجتماعىِ خيلى زياد و گيرايى وجود داشته باشد ، ولى در عين حال مجهول بوده و براى اهل فن معتبر نباشد . هنگامى