در ادامه، آن نقل‌ها را با تعبیر «اراجیف و اباطیل» وصف کرده است.۱ با این حال ابوالفرج اصفهانی گزارش‌های قابل توجهی از آنها را در آثارش باز نشر داده است.
منقولات تاریخی باقی‌مانده از ابوالحسن نوفلی بصری، غالباً به موضوعاتی چون زندگی ائمه علیهم السلام و فضایل اهل بیت علیهم السلام و همچنین به سرگذشت بعضی علویان اختصاص دارد.۲ او شاگردان زیادی را در عرصه تاریخ‌نگاری بصره تربیت کرد. از جمله آنها احمد‌بن عبیداللّه ثقفی (م.۳۱۴ق) و احمد‌بن عبدالعزیز جوهری (م.۳۲۳ق) می‌باشند که در ادامه به آنان می‌پردازیم.
محمد‌بن زکریا غلابی (م.۲۹۸ق)
ابوعبداللّه محمد‌بن زکریا‌بن دینار غَلابی جوهری بصری۳ معروف به ابن زکرویه، ۴ از جمله نامدارترین تاریخ‌نگاران امامیه در بصره به شمار می‌رود. او اهل بصره و از تبار قبیله بنی‌‌غلاب می‌باشد.۵ غلابی در میان جامعه امامیه بصره، از جایگاه ممتازی برخوردار بوده است؛ تا جایی‌که رجال‌‌شناسان امامی با تعبیر «وجهاً من وجوه اصحابنا بالبصره» از او یاد کرده‌اند.۶
1.. «كان یقول بالإمامة فیحمله التعصب لمذهبه على الحیف فیما یرویه ونسبه من روى خبره من أهل هذا المذهب إلى قبیح الافعال، وأكثر حكایاته فی ذلك بل سائرها عن أبیه موقوفاً علیه لا یتجاوزه، وأبوه حینئذ مقیم بالبصرة لا یعلم بشئ من اخبار القوم. إلا ما یسمعه من السنة العامة على سبیل الأراجیف والأباطیل، فیسطره فی كتابه عن غیر علم»( ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۵۶).
2.. برای نمونه نک: شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۷۰، ۷۳، ۷۷، ۸۲؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۷۸، ۲۹۴، ۳۰۹، ۳۲۴، ۳۴۴؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص۳۲۶، ۴۶۳؛ نسائی، خصائص امیرالمؤمنین علیه السلام، ص۷۳-۷۴.
3.. در منابع گاهی با عنوان غلابی گاهی با عنوان جوهری از او یاد می‌شود (شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۵۳۲).
4.. سمعانی، الانساب، ج۴، ص۳۲۱.
5.. نجاشی، رجال، ص۳۴۶.
6.. همان.
