شخصیت مؤثر دیگری كه در تأسیس و توسعه جریان حدیثی بغداد نقش داشت، ابواحمد محمدبن ابیعمیر(د.۲۱۷ق) شاگرد عبدالرحمانبن حجاج است كه از او با عنوان «بغدادی الاصل و المقام» یاد كرده‌اند.۱ این محدث شهیر بغدادی نزد عالمان شیعه و سنی از جایگاه بلندی برخوردار بود۲ تا جایی‌كه جاحظ معتزلی(د.۲۵۵ق) از وی با تعبیر «وجهاً من وجوه الرافضه» نام برده است.۳ ابن ابیعمیر افزون بر نقل حدیث از امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام، نزد بیش از ۶۰ نفر از اصحاب امام صادق علیه السلام و امام كاظم علیه السلام نیز اخذ روایت كرده بود.۴
با نگاهی به شمار راویان و شاگردانش می‌توان دریافت كه وی نقش پررنگی در گسترش حدیث امامیه در بغداد داشته است. به گفته احمدبن محمدبن خالد برقی، وی ۹۴ كتاب تألیف كرده بود.۵ او اصول حدیثی فراوانی را در اختیار داشت كه حتیٰ پس از تلف شدن آنها - با تکیه بر حافظه قوی خویش- نزدیک به ۴۰ دفتر از آن اصول را احیا كرد.۶
امروزه تنها بیش از ۶۰۰ روایت از او در مصادر روایی امامی یافت می‌شود۷ كه این میزان نیز قابل توجه است. شمار قابل توجهی از آثار ابن ابیعمیر از طریق راویان
1.. نجاشی، رجال، ص۳۲۶.
2.. نجاشی در این‌باره می‌نویسد: «جلیل القدر عظیم المنزلة فینا و عند المخالفین» (نجاشی، رجال، ص۳۲۶).
3.. نجاشی این مطلب را از كتاب البیان و التبیین جاحظ نقل می‌كند.(همان) البته در كتاب البیان و التبیین كه اكنون در دست است، با قدری تغییر بیان شده است. (جاحظ، البیان و التبیین، ج۱، ص۸۸) همچنین جاحظ در كتاب المفاخرة بین العدنانیة و القحطانیة (نجاشی، رجال، ص۳۲۶) در موضوع برتری عدنانی‌ها بر قحطانی‌ها، ابن ابیعمیر را متقی‌ترین، با ورع‌ترین، عابدترین و یگانۀ اهل روزگار خویش وصف نموده است. (شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۱۸).
4.. خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۲۹۹-۳۰۰.
5.. نجاشی، رجال، ص۳۲۷.
6.. شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۵۴.
7.. خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۲۹۸.
