محمد‌بن مسعود عیاشی - عالم نامدار امامیه در ماوراءالنهر - نیز به آموزه‌های هشام‌بن حكم و یونس و نقد افكار و اندیشه رهبران مخالف این جریان مانند زراره توجه نشان داده، ۱ و این گرایش از ارتباط وی با هواداران این جریان ناشی شده است. او نزد جبریل‌بن احمد فاریابی - مدافع هشامیان در كش - دانش آموخته و روایات وی در مدح و تمجید هشام و یونس و نیز در ذمّ اندیشه زراره و هم‌فكرانش را انتشار داده است.۲ بنا بر برخی گزارش‌ها، عیاشی با فضل‌بن شاذان و شاگردانش به طور مكاتبه‌ای در ارتباط بوده است۳ و از ملاقات حضوری او با فضل چیزی دانسته نیست. احتمالاً وی تحت تأثیر فضل، به این جریان تمایل نشان داده است. به نظر می‌رسد، عیاشی بیشتر به واسطه جبریل فاریابی و محمد‌بن نصیر كشی، از هواداران جریان فكری هشام و یونس در عراق - مانند محمد‌بن عیسی‌بن عبید - تأثیر پذیرفته است. عیاشی در پی كسب دانش به مراكز مهم علمی امامیه، مانند بغداد، كوفه و قم سفر كرده است،۴ ولی روایات وی از مشایخ مقیم قم، در مصادر روایی یافت نمی‌شود كه تأمل برانگیز است.
عیاشی با تشكیل كانون مهم علمی در سمرقند، شاگردان فراوانی از شرق اسلامی در آنجا گرد آورد كه شیخ طوسی در رجال، نزدیک به چهل نفر از آنان را با تعابیری چون: «غلمان، تلمیذ و اصحاب» عیاشی یاد كرده است.۵ محمد‌بن عمر كشی - از اندیشوران امامیه - یكی از آن شاگردان به شمار می‌رود كه به جریان كلامی هشام و یونس وابسته بوده است. وی افزون بر دانش‌آموزی در محضر عیاشی، با سفر به سایر نواحی خراسان و ماوراءالنهر، از سایر عالمان امامی نیز بهره
1.. همان، ج۱، ص۳۶۵-۳۶۶؛ ج۲، ص۵۴۹-۵۵۱، ۵۵۴-۵۶۰، ... .
2.. همان، ص۳۶۴-۳۶۶، ۵۴۲-۵۴۳، ... .
3.. همان، ص۳۷۷؛ ج۲، ۴۷۳، ۶۶۸ - ۶۷۷، ۶۹۸، ۶۳۹ -۶۴۰، ... .
4.. نجاشی، رجال، ص۳۵۱.
5.. شیخ طوسی، رجال، ص۴۰۷، ۴۱۷، ۴۱۸، ... .
