دلیل هجوم خوارج به بیهق، (از نواحی نیشابور) از بیم آنان از آنجا متواری گردید.۱
اهل حدیث
خراسان و ماوراءالنهر یکی از مواطن اصلی اهل حدیث در سده‌های نخستین به شمار می‌رود. در این دیار، حدیث و جریان حدیثگرایی اهل سنت گسترش و رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. شخصیت‌های بزرگی از اهل حدیث در خراسان فعالیت می‌کردند. ابوبسطام مقاتل‌بن حیان بلخی خراسانی از پیشگامان حدیثگرایی در خراسان محسوب می‌شود. او که نزد محدثان برجسته‌ای چون ضحاک‌بن مزاحم، شهر‌بن حوشب، عبداللّه‌بن بریده و شعبی شاگردی کرده بود، ۲ در میان حدیثگرایان خراسان نیز از جایگاه ممتازی برخوردار بوده است، تا جایی‌که از او با عنوان «صاحب السنة» نام برده‌اند.۳
ابوعبدالرحمان عبداللّه‌بن مبارک مروزی (م.۱۸۱ق) نیز از جمله تأثیرگذار‌ترین شخصیت‌های اهل حدیث در خراسان به شمار می‌رفته است. به گونه‌ای که برخی در توصیفش گفته‌اند: «ما خلف بالمشرق مثله»؛۴ و بعضی نیز وی را در ردیف مالک‌بن انس و سفیان ثوری جای داده‌اند.۵ ابن مبارک نه تنها در گسترش حدیثگرایی در خراسان نقش آفرین بوده، بلکه در میان حدیثگرایان عراق نیز تأثیرگذار بوده است.۶
1.. شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۲۱.
2.. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۳۴۱.
3.. همان، ج۹، ص۲۹۶.
4.. مزی، تهذیب الکمال، ج۱۶، ص۱۷.
5.. همان، ص۱۴.
6.. ابن‌حبان، الثقات، ج۷، ص۷.
