353
جریان‌شناسی فکری امامیه در دوران فترت(میانۀ مدرسۀ کوفه و مدرسۀ بغداد)

دوم را گزارش کرده و بیان داشته که امام علی علیه السلام در آن شورا، عمل به سیره خلفای پیشین را نپذیرفته است.۱ همو حدیث «منزلت» را نیز از طریق اصحاب امامی بصره در فضیلت امام علی علیه السلام نقل کرده است.۲

ابوجعفر حمیری بصری

ابوجعفر محمد‌بن وهیب حمیری از شعرای اواخر سده دوم و اوایل سده سوم هجری می‌باشد، اطلاعات ما درباره این شاعر شیعی اندک است. گفته شده او اصالتاً از اهالی بصره بوده۳ و در مجالس ادبی آنجا نشو و نما کرده است.۴

محمد‌بن وهیب حمیری همانند دیگر شاعران بصری، در زمانی نامعلوم به شهر فرهنگی و دانش‌پرور بغداد آمده و در آنجا ابتدا به جرگه شاعران وزرای عباسی پیوست و آنگاه به دربار مأمون و معتصم عباسی راه یافت.۵

با این حال او پیرو مذهب تشیع بوده و در رثای اهل بیت‌‌ علیهم السلام اشعار قابل توجهی را سروده است.۶ همچنین وی برخی فرمایش‌های امیرالمؤمنین علیه السلام را در قالب شعر بیان کرده است.۷ زمانی که حمیری متوجه شد یزید‌بن هارون از اصحاب اهل حدیث، از فضایل امام علی علیه السلام چیزی روایت نمی‌کند، با سرودن اشعاری او را به باد انتقاد گرفت.۸

1.. شیخ طوسی، الأمالی، ص۵۵۶-۵۵۷.

2.. همان، ص۵۵۶-۵۵۸.

3.. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۹، ص۵۲.

4.. فروخ، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۲۷۳.

5.. صفدی، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۱۸.

6.. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۹، ص۵۲.

7.. ابن ‌ابی‌‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۹۰.

8.. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۹، ص۵۸ .


جریان‌شناسی فکری امامیه در دوران فترت(میانۀ مدرسۀ کوفه و مدرسۀ بغداد)
352

جواداً فصیحاً شاعراً».۱

ابن‌عائشه با ابوالعینای بصری دیگر شاعر مدافع اهل بیت علیهم السلام در بصره ارتباط داشته است.۲ هرچند به صراحت از مذهب او چیزی گزارش نشده است، ولی با توجه به چند گزارش می‌توان به گرایش‌های شیعی وی پی برد. یکم؛ اینکه وی در بیتی از اشعارش با تعبیر «وصی» از امیرالمؤمنین علیه السلامیاد کرده است۳ و در همان‌‌جا حدیثی را از آن حضرت ذکر کرده و ادامه داده که هیچ سخنی بعد از قرآن و احادیث نبوی، از این کلام امیرالمؤمنین علیه السلام بالاتر نیست.۴ دوم؛ او با عمر‌بن اذینه از اصحاب امام صادق علیه السلام و از شخصیت‌های ممتاز امامیه در بصره مرتبط بوده۵ و از او روایات فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام را فرا گرفته است.۶ سوم؛ وی از امیرالمؤمنین علیه السلام باالقاب برجسته‌ای چون «الامام العالم المتقن» نام برده است.۷

عائشی بصری می‌کوشید به وسیله بیان منظوم و غیرمنظوم، از حقانیت و جایگاه والای اهل بیت‌‌ علیهم السلام‌، خصوصاً امام علی علیه السلام دفاع نماید. او درباره یکی از فرمایش‌های حضرت علی علیه السلام این چنین سروده است:

باید افزود، عائشی بصری کسی است که ماجرای شورای شش نفره توسط خلیفه

1.. یغموری، نورالقبس، ص۱۹۸.

2.. همان، ص۱۹۹.

3.. او این چنین سروده: قیمه المرء مثل مایُحسِن المرء قضاء من الوصی علی (همان، ص۲۰۰).

4.. همان.

5.. دربارۀ شخصیت عمر‌بن اذینه بنگرید: (نجاشی، رجال، ص۲۸۳-۲۸۴).

6.. شیخ طوسی، الأمالی، ص۵۵۶-۵۵۸.

7.. یغموری، نورالقبس، ص۲۰۰.

  • نام منبع :
    جریان‌شناسی فکری امامیه در دوران فترت(میانۀ مدرسۀ کوفه و مدرسۀ بغداد)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9849
صفحه از 478
پرینت  ارسال به