اگر تربیت نشود، وحشی باقی خواهد ماند، سواران خود را بر زمین خواهد زد و از پای درخواهد آورد. برای رام کردن و تربیت اسب وحشی، بر بینی آن لجام میزنند و روزهای متوالی بر او سخت میگیرند و در معرض تمرین قرار میدهند. بیتردید این حیوان چموش را نمیتوان با نوازش و برآورده کردن خواستههایش نمکگیر و رام کرد. برای رام کردن آن لجامش زده، با تازیانه بر او سخت میگیرند تا در فاصله زمانی خاص تربیت شود و تحت کنترل صاحبش درآید. همچنین است اگر بخواهند اعتیاد یا بیماریِ کسی را درمان کنند. برای درمان اعتیاد یا بیماری، معتاد را مدتها از استفاده مواد مخدر منع کرده، بر او سخت میگیرند و بیمار را نیز از خوردنیهای لذیذ و دوستداشتنیاش منع میکنند و به او داروهای تلخ میخورانند تا در فاصله زمانی مشخص، شفا یابد و بهبودی خود را به دست آورد. برای به کنترل درآوردن نفس نیز از این شیوه بینیاز نیستیم. امام علی علیه السلام در اهمیت سختگیری بر نفس خویش به نقل از پیامبر خدا صلی الله علیه و اله میگوید:
أن النبی صلی الله علیه و اله سأل ربه سبحانه لیلة المعراج فقال: یا أحمد إن أهل الخیر و أهل الآخرة... الناس منهم فی راحة و أنفسهم منهم فی تعب... محاسبین لأنفسهم، متعبین لها...:۱
پیامبر صلی الله علیه و اله در شب معراج از پروردگارش مطالبی پرسید و خداوند در پاسخ او درباره نیکوکاران فرمود: ای احمد، همانا نیکوکاران و سعادتمندان در آخرت کسانی هستند که... مردم از آنان در آسایشاند و خودشان از خود در سختی،... خویشتن را محاسبه کرده، بر خود سخت میگیرند.
ایشان در ضمن بیان صفات مؤمن میفرماید:
نفسه منه فی عناء و الناس منه فی راحة أتعب نفسه لآخرته فأراح الناس من نفسه:۲
]مؤمن کسی است که[نفس خود را در سختی میاندازد درحالیکه مردم از دست