ایشان فرموده است:
إن رسول الله صلی الله علیه و اله عهد إلی فقال: یا علی،... و الله الله فی الجهاد للأنفس فهی أعدی العدو لکم، فإنه قال تبارک و تعالی: إن النفس لامارة بالسوء إلا ما رحم ربی:۱
پیامبر خدا صلی الله علیه و اله از من پیمان گرفت و فرمود ای علی... خدا را خدا را در مبارزه با نفسها؛ چه آن دشمن شمارة یک شماست و خداوند تبارک و تعالی میفرماید: نفسم مرا به بدی فرمان میدهد، مگر آنکه خدای من مرا مورد لطف خود قرار دهد.
از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمود:
لا فضیلة کالجهاد، و لا جهاد کمجاهدة الهوی.۲
هیچ فضیلتی برتر از جهاد نیست و هیچ جهادی همانند مجاهده با نفس نیست.
تسلط بر نفس و توانمندیِ مقابله با هر خواستهای که میل آدمی به آن سمت متمایل است و تعدیل خواستههای آن، امری نیست که فقط در دین مبین اسلام مطرح شده و به آن توصیه شده باشد. این امر نه فقط به اسلام اختصاص ندارد، بلکه حتی به ادیان آسمانی نیز اختصاص نداشته و از دیرباز به منزله صفتی پسندیده در میان آحاد بشر مطرح بوده است. دانیل گلمن، استاد روانشناس دانشگاه هاروارد، در کتاب خود کسی را که در پی امیال و هوسهایش روزگار سپری میکند و زندگی در دنیا را در دستیابی به هواها و هوسهای خویش تفسیر میکند برده هوس دانسته، مینویسد: «حس تسلط بر نفس خود، یعنی توانایی مقاومت در مقابل طوفانهای هیجانی که سرنوشت برپا میدارد، به جای ”برده هوس" بودن از زمان سقراط به عنوان صفتی پسندیده مطرح بوده است».۳
مفهوم کنترل نفس
خداوند هیچ قوهای در ضمیر انسان ننهاده است که وجودش بیفایده و خواستار