۲. انواع رفتارها: رفتارها از یک منظر به دو دسته «بازتابی»۱ و «غیربازتابی» یا «کنش»۲ تقسیم میشوند. رفتارهای بازتابی، رفتارهایی هستند که در آن بین محرک و پاسخ، ادراک (ذهن) واسطه نشده است؛ بنابراین رفتارهای بازتابی، هیچ معنایی ندارند. رفتارهای بازتابی انسان، مانند هذیانگویی در عالم خواب و بیهوشی، و برخی حرکات اعضا و جوارح است که به صورت ناخودآگاه از انسان صادر میشود. اما رفتارهای غیربازتابی، رفتاریهایی هستند که در آن بین محرک و پاسخ، ذهن یا ادراک قرار گرفته است. این رفتارها «رفتارهای معنادار» خوانده میشوند.
۳. واژه «رفتار» از آنرو که از نظر بار معنایی خنثی است، میتواند دارای صفتی شود تا بار معنایی آن را مثبت یا منفی کند. ازاینرو ممکن است دارای صفت نیک و پسندیده، یا صفت بد و ناپسند شود؛ مانند «رفتار نیک و پسندیده» و «رفتار زشت و ناپسند». بنابراین فرد صاحب رفتار هیچگاه به صرف صدور رفتاری از او، به صفت اخلاقی متصف نمیشود؛ زیرا آن رفتار ممکن است مفهوم خاص اخلاقی در پی نداشته باشد. البته اگر رفتار صادرشده، نیک و بد باشد فاعل آن نیز به نیک و بد متصف میشود و به او «خوشرفتار» یا «بدرفتار» میگویند.
۴. همانگونه که پیش از این نیز گذشت، رفتارها از یک منظر به رفتارهای ارتباطی و غیرارتباطی تقسیم میشوند. رفتارهای ارتباطی که بخش اعظم رفتارهای انسان است دو دستهاند: رفتارهای انسان با خود، و رفتارهای او با غیر خود. قسم دوم نیز به رفتارهای انسان با خدا، همنوعان و طبیعت تقسیم میشود.
ب ـ ملکه
انسان در کارهایی که با اراده و اختیار خود انجام میدهد، غالباً به تدبر و تفکر محتاج است؛ یعنی هر کاری که بخواهد انجام دهد، ابتدا خودِ آن کار، سپس سود و زیان و خیر و شری را که بر آن مترتب است تصور میکند. پس از تصدیق به منافع و اینکه انجام دادن آن کار برای او مفید است، درباره آن میل و شوق مییابد و پس ضرر و از گذراندن این مراحل، تصمیم میگیرد آن را انجام دهد؛ یا در صورت