191
رفتار اخلاقی انسان با خود

اهدی الی عیوبی.۱ محبوب‌ترین برادران من کسی است که عیب‌های مرا به من هدیه دهد.

از این حدیث شریف به‌خوبی می‌توان استفاده کرد که اطرافیان می‌توانند از ما شناخت حاصل کرده، بر عیوب ما واقف شوند، و البته پسندیده آن است که آن عیب را به خودِ ما هدیه دهند و از بازگو کردن آن برای دیگران خود‌داری کنند.

همان‌گونه که پیش از این بیان شد، مهم‌ترین راه شناخت ویژگی‌های شخصی، تجربه و شهود است و انسان از دو راه می‌تواند به ویژگی‌های اختصاصی خود آگاهی یابد.

1.. الکافی: ج۲ ص۶۳۹ ح۵.


رفتار اخلاقی انسان با خود
190

کنند. خویشتن‌‌پذیری در این معنا صرفاً به منزله آن است که شما از خودتان به سبب ناکامل بودن نا‌امید نمی‌شوید و اظهار نارضایتی نمی‌کنید. شما خود را به رغم معایبی که دارید، فردی اساساً با‌ارزش تلقی می‌کنید.۱

۲. شناخت ویژگی‌های شخصی

آنچه به شناخت اختصاصی انسان از خود باز‌می‌گردد، آگاهی از ویژگی‌های شخصی است. این ویژگی‌ها ممکن است کاملاً منحصر به فرد باشد، و گاه میان افراد بسیاری مشترک است. مسلّم و یقینی این است که ویژگی‌های اختصاصی افراد، میان همگان مشترک نیست و اشتراک آن با برخی همنوعان نیز آشکار و یکسان نیست. ازاین‌رو از آن به ویژگی‌های اختصاصی یا فردی یاد می‌شود. ویژگی‌های فردی به دلیل اختصاصی بودن، متنوع‌تر از مصادیق مربوط به شناخت نوعی است. از سوی دیگر، تفاوت ویژگی‌های هر فرد با فرد دیگر،اختلاف رفتارهای افراد بشر با یکدیگر را بیش از گذشته موجّه و مدلل می‌سازد. تنوع ویژگی‌ها به اندازه‌ای است که امکان شمارش آن وجود ندارد. برای مثال، آگاهی انسان به استعداد‌ها، توانمندی‌ها، حساسیت‌ها، علایق، حب و بغض‌ها و ضعف‌‌های خویش در ابعاد جسمی، فکری، روحی و روانی، شناختی اختصاصی از خود را پایه‌ریزی می‌کند. ازاین‌رو در برخورد با دیگران و مواجهه با حوادث، کسی که از حلم و بردباری فراوان برخوردار است، در مقایسه با کسی که بر اعصاب خود مسلط نیست، رفتاری کاملاً متفاوت خواهد داشت و این اختلاف در رفتار، از اختلاف آنان در ویژگی‌های فردی و شخصی ناشی شده است.

البته باید دانست که شناخت اختصاصی انسان از خود، معمولاً از راه تجربه و شهود به دست می‌آید؛ گرچه گاه می‌توان از دیدگاه دیگران بهره‌مند شد. بی‌تردید کسانی که با یکدیگر معاشرت و تعامل فراوان دارند، از بسیاری ویژگی‌های شخصیتی یکدیگر آگاه می‌شوند. بنابراین یکی از منابع شناخت خود، دیدگاه نزدیکان درباره ماست. از امام صادق‌ علیه السلام نقل شده است که فرمود: احب اخوانی من

1.. همان.

  • نام منبع :
    رفتار اخلاقی انسان با خود
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8165
صفحه از 327
پرینت  ارسال به