فصل هفتم:

مواجهه رفتاری با خود

درآمد

بی‌تردید همه انسان‌ها خواستار خیر‌خواهی برای خویش‌اند؛ اما در بسیاری موارد، خیرخواهی انسان‌ها برای خود، خیرخواهیِ واقعی نیست و آن‌ها نمی‌توانند خیر و مصلحت واقعی خویش را به‌درستی تشخیص دهند. گام نخستِ خیرخواهی برای هر موجود، شناخت اوست؛ زیرا بدون شناخت، هرگز نمی‌توان خیرخواه بود. به همین دلیل آموزه‌های اسلامی، بیش از هر چیز بر شناخت تکیه کرده و ارزشمندترین شناخت، معرفت نفس دانسته و راه‌های شناخت نفس را به بشر نمایانده و نیز او را به خودش شناسانده است.

اینکه اغلب انسان‌ها از خیرخواهی برای خویش عاجزند از آنجا پیداست که بیشتر رهروان ادیان و از جمله مسلمانان، به پیروی صادقانه و راستین از تعالیم دینی خود که خیر مطلق آنان را ضمانت کرده است اهتمام نداشته، از دینداری فقط به برخی ظواهر بسنده می‌کنند.

استاد محمدتقی جعفری، جهل و ناآشنایی با خود را یکی از مصادیق از خودبیگانگی دانسته، دراین‌باره می‌گوید:

ازخودبیگانگی اکثریت چشمگیر انسان‌ها را دربر گرفته است. هر چند از آغاز تاریخ، پیامبران الهی و حکمای بزرگ، انسان‌ها را به خود و آشنایی با آن دعوت کرده‌اند، اما تبلیغات جدی آن‌ها کمتر بر انسان‌ها اثر گذاشته است. اهمیت آشنایی با خود، تا آنجاست که اگر مکتبی