از مسائل مهم و نیازهای اساسی مردم در جوامع انسانی بوده است؛ زیرا وجود این پدیده غالباً موجب نظم، وفاق، سلامت، همکاری اجتماعی و... میگردد. بر این مبنا، امنیت نخستین و مهمترین شرط یک زندگی سالم اجتماعی است.
به عبارت بهتر، امنیت در یک جامعه سبب کاهش آسیبهای اخلاقی و اجتماعی میشود؛ چرا که هرگاه مردم یک جامعه بتوانند براساس آموزه‌های دینی در کوچه، محله و سطح شهر با خاطری آسوده رفت و آمد کنند و با بیاخلاقی مواجه نشوند، آن جامعه از امنیت اخلاقی برخوردار خواهد بود. آری، محیطی که از فساد، هرزگی، خشونت و گناه دور باشد، فضایی امن و فرصتی مناسب برای زندگی، تحصیل، اشتغال و رشد و بالندگی افراد است.
برخی تحقیقات علمی نیز این ادعا را ثابت میکند که رعایت اخلاق همسایگی در ایجاد امنیت برای ساکنان یک مجتمع یا محله، نقشی بسزا دارد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که میان مشارکت و اعتماد در روابط همسایگی و احساس امنیت در محلهها ارتباطی مثبت و معنادار وجود دارد۱؛ یعنی به هر اندازه فضایل اخلاقی و رفتاری در میان همسایگان رایج باشد، به همان میزان، افراد از همزیستی با همسایگان خود احساس امنیت خواهند داشت.
با توجه به آنچه گفته شد، اسلام برای پاک سازی محیط زندگی و تأمین امنیت همه جانبه و فراگیر در جامعه دینی، راهکارهای مختلف علمی و عملی عرضه کرده است که یکی از آنها نظام همسایگی و التزام به قوانین آن است که توجّه به ضوابط و اخلاقیات مربوط به آن، امنیت اخلاقی و اجتماعی را به ارمغان خواهد آورد.
در آموزه‌های دینی، حفظ امنیت همسایه و پرهیز از مزاحمت و ایجاد ناامنی برای او از لوازم ایمان به خدا و روز قیامت به شمار آمده است:
چگونه مسلمان باشى در حالى که مردم از تو در آسایش نیستند! و
