53
درآمدی بر اخلاق همسایگی بر اساس آموزه‌های اسلامی

۱ ـ ۲. آمرزش گناهان

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله روایت شده است:

آن‏که بمیرد در حالی که سه همسایه از وی راضی باشند، آمرزیده خواهد شد.۱

همچنین در حدیثی دیگر فرمودند:

قطعاً هر کس در ماه رمضان به شش خصلت تمسّک جوید، خداوند وی را می‏‏آمرزد: این‏که دین خود را حفظ کند، هوای نفس خویش را نگه دارد، صله رحم نماید، به همسایه‏‏اش اذیت نرساند، حقوق برادرانش را مراعات کند و زبانش را حفظ کند.۲

۲ ـ‌ ۲. روسفیدی در قیامت

از امام باقر علیه السلام نقل است:

هر کس که براى بى‏نیازى از مردم و تلاش براى رفاه خانواده خود و نیکى‏‏کردن به همسایه به طلب دنیا (مال و امکانات زندگى) برخیزد، روز قیامت در حالى خداى بزرگ را ملاقات مى‏کند که صورتى همچون ماه‏ شب چهاردهم دارد.۳

برپایه این حدیث، با توجه به اصل «بازتاب داشتن اخلاق و رفتار»، مهربانی و نیکی به همسایه، روسفیدی روز قیامت را به دنبال دارد که کنایه از سعادت و کامیابی انسان در آخرت است.

1.. «پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله: مَنْ مَاتَ وَ لَهُ جیرَانٌ‏ ثَلَاثَةٌ کلُّهُمْ رَاضُونَ عَنْهُ غُفِرَ لَه» (طبرسی، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص۲۱۴؛ مستدرک الوسائل، ج۸، ص۴۲۲، ح۹۸۶۸).

2.. «إِنَّ مَنْ تَمَسَّک فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بِسِتِّ خِصَالٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ أَنْ یحْفَظَ دِینَهُ وَ یصُونَ نَفْسَهُ وَ یصِلَ رَحِمَهُ وَ لَا یؤْذِی جَارَهُ وَ یرْعَى إِخْوَانَهُ وَ یخْزُنَ لِسَانَه» (مستدرک الوسائل، ج۷، ص۳۷۰، ح۸۴۴۳، به نقل از لبّ اللّباب قطب راوندى).

3.. «امام باقر علیه السلام: مَنْ طَلَبَ [الرِّزْقَ فِی‏] الدُّنْیا اسْتِعْفَافاً عَنِ النَّاسِ وَ تَوْسِیعاً عَلَى أَهْلِهِ وَ تَعَطُّفاً عَلَى جَارِهِ لَقِی اللَّهَ عزّ و جل یوْمَ الْقِیامَةِ وَ وَجْهُهُ مِثْلُ الْقَمَرِ لَیلَةَ الْبَدْرِ» (الکافی (دارالحدیث)، ج۹، ص۵۴۱، ح۸۳۹۱).


درآمدی بر اخلاق همسایگی بر اساس آموزه‌های اسلامی
52

و روزی به شمار می‏‏آید. تربیت فرزندان سالم به لحاظ روانی و اجتماعی و اخلاقی نیز از مصادیق افزایش روزی است؛ چرا که محیط زندگی در تربیت فرزندان بسیار تأثیر‏‏گذار است.

ارتباط نیکو با همسایگان و ازدیاد روزی، از مسائلی است که نیاز به تأمل و بررسی دقیق‏‏تری دارد، اما در نگاه نخست، می‏توان چنین تحلیل کرد که همان‏گونه که در پیامدهای اجتماعی خواهد آمد، کسی که با اطرافیان و همسایگانش به نیکی رفتار کند و محبوب آنان شود، بیشتر مورد توجه قرار می‏گیرد و در یادها باقی می‏ماند و رجوع اطرافیان به او افزایش خواهد یافت که این مسئله می‏تواند زمینه اشتغال و درآمدزایی بیشتر و روزی فراوان‏‏تر را نیز فراهم سازد. در مقابل، کسی که با همسایگان خود رفتاری شایسته ندارد یا رابطه برقرار نمی‏‏کند، مرجع آنان نخواهد شد و خود، اسباب روزی‏اش را کاسته و در تنهایی و انزوا باقی خواهد ماند:

مَنْ حَسُنَ جِوَارُهُ كَثُرَ جیرَانُهُ۱.

آن‏که خوش ‏‏همسایگی‏‏ کند، همسایگانش زیاد می‏‏شوند.

مَنْ أَحْسَنَ إِلَى جیرَانِهِ كَثُرَ خَدَمُهُ۲.

هرکس به همسایگانش نیکی کند، به خدمتکارانش افزوده خواهد شد.

۲. آثار اخروی و معنوی

براساس روایاتی که در ادامه خواهد آمد، برکات و ثمرات خوش‏‏ همسایگی به صورت «آمرزش گناهان»، «روسفیدی در قیامت» و «وارد شدن به بهشت» ظهور می‏‏یابد که برپایه اصل بقایِ عمل و اصل بازتاب داشتن اعمال و رفتار در دنیا و آخرت، قابل توجیه و پذیرش است:

1.. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۳۷، ح۱۰۰۰۷.

2.. همان، ح ۱۰۰۰۸.

  • نام منبع :
    درآمدی بر اخلاق همسایگی بر اساس آموزه‌های اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10054
صفحه از 268
پرینت  ارسال به