فصل یکم
اهمیت و جایگاه همسایهداری
۱. فلسفه همسایگی و همسایهداری
چون رعایت فرهنگ همسایگی از مظاهر مدنیّت به شمار میآید، فلسفه همسایگی و ارزش همسایهداری را باید در فلسفه تمدّن جستوجو کرد. «تمدّن»، مفهومی در مقابل بادیه نشینی است. دهخدا تمدّن را به معنای تعلّق به اخلاق شهر و انتقال از خشونت و جهل به حالت ظرافت، انس و معرفت معنا کرده است.۱ ویل دورانت نیز مواردی همچون سنتهای اخلاقی، کوشش در راه معرفت و بسط هنر را از ارکان اساسی تمدّن برمیشمارد.۲
بنابراین «تمدّن» به معنای شهرنشینی و زندگی اجتماعی است که در آن مردم برای فراهم ساختن اسباب ترقّی و آسایش خود، در امور زندگی با یکدیگر همکاری دارند.۳ به بیان دیگر، تمدّن، حاصل تعالی فرهنگ و پذیرش نظم اجتماعی است۴؛ ازاینرو هدف از همسایگی، تن دادن به زندگی جمعی برای دستیابی به رشد، ترقّی و آسایش خواهد بود.
1.. لغتنامه دهخدا، ج۱، ص۷۸۰، واژۀ تمدّن.
2.. تاریخ تمدن ویل دورانت، ج۱، ص۳.
3.. فرهنگ لغت عمید، واژۀ تمدّن.
4.. فرهنگ و تمدّن اسلامی، ص۱۹.
