صبر و شکیبایی است. صبر به معنای «خودنگهداری و ثبات»۱، یکی از سجایای اخلاقی و از صفات بازدارنده است که بدون آن، تداوم زندگی در کنار همسایگان ممکن نخواهد بود؛ زیرا زندگی در اجتماع، غالباً مشکلات و شرایط سختی به دنبال دارد و صبر و شکیبایی، پایداری در برابر این شرایط سخت و ناملایمات است.
بر همین اساس پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله شخصی را که از اذیّت همسایهاش شکایت کرده بود، به صبر در برابر آزار همسایه سفارش فرمود:
كُفَّ أَذَاكَ عَنْهُ وَاصْبِرْ لِأَذَاهُ۲.
از اذیت او خودداری کن و در برابر آزارش شکیبایی نما!
بدین سبب است که در منابع اسلامی «شکیبایی در مقابل آزار همسایگان» از نشانههای انسان باایمان و از ویژگیهای همسایه خوب و حقیقتِ حُسن همسایگی معرفی شده است؛ چنانکه حضرت امام علی علیه السلام با اشاره به همین موضوع فرمودند:
لَیسَ حُسْنُ الْجِوَارِ أَنْ تَكُفَّ أَذَاكَ عَنْ جَارِكَ بَلْ حُسْنُ الْجِوَارِ أَنْ تَحْتَمِلَ أَذَى جَارِكَ۳.
حُسن همجواری و خوش همسایگی این نیست که دست از آزار همسایه بازداری، بلکه حُسن همجواری آن است که اذیت همسایهات را تحمل کنی!
ب. تذکر محترمانه
هرگاه صبر و شکیبایی در قبال گفتارهای نامطلوب، رفتارهای نابهنجار، کارهای ضد ارزش و بد اخلاقیها و قانون شکنیهای برخی همسایگان به نتیجه مثبت منتهی نشد، باید در مرحله بعد با اندیشه و حُسن تدبیر و در پیش گرفتن روشی معقول، از روی خیرخواهی به شخص مزاحم تذکّر داد.