ب. رفق و انعطافپذیری
برخی مشکلات و گرههای موجود در روابط همسایگان، تنها با رفق و انعطافپذیری قابل حل است؛ زیرا وجود سلایق مختلف و تفاوت در نگرش و سبک زندگی افراد، امری طبیعی و پذیرفته شده است و ممکن است هر کسی از عملکرد خود دفاع کند و نمیتوان همه برنامهها، اخلاق و رفتارهای همسایه را تغییر داد، اما بهترین راهکار در تعامل با دیگران این است که با تلاش و مدیریت عاقلانه، از تبدیل این تفاوتها به تعارض و دشمنی جلوگیری کرد و نگذاشت اختلافات به گونهای شود که گرهگشایی و حل آنها ناممکن گردد.
راهکار آموزه‌های دینی در چنین موقعیتهایی «رفق و انعطافپذیری» است. رفق که انعطافپذیری، مؤلفه اصلی آن محسوب میشود، ملکهای است که شخص در ارتباط با دیگران براساس عناصر پنجگانه پذیرش، همراهی، میانهروی، آسانگیری و تأنّی رفتار میکند.۱
رفق و انعطافپذیری سیاستی پیشگیرانه است که در سایه آن، همسایگانِ ناسازگار از ترویج خشونت و توسعه اختلاف مصونیت مییابند؛ چنانکه امام علی علیه السلام میفرماید: «الرِّفقُ یفُلُّ حَدّ المُخالَفَةِ»۲؛ رفق، شدت مخالفت را کُند میسازد. نیز فرمود: «الرِّفْقُ یؤَدِّی إِلَى السِّلْم»۳؛ رفق، به صلح و آشتی منجر میشود.
بنابر آنچه گفته شد، در مواجهه با ناسازگاری همسایگان میتوان نخست به تغافل و چشمپوشی متوسّل شد و سپس در صورت تکرار، آنها را با انتقاد نرم مواجه ساخت و پس از آن با تدبیر به ایشان فرصت داد و در مدت مورد نظر با آنها همراهی کرد و در صورتی که نتیجهای گرفته نشد، از انتظار و توقع خود دست شست و راه صبر و تحمل همیشگی را در پیش گرفت تا شاید با کاهش مخالفتها
