بی‏‏تفاوتی و عدم پذیرش مسئولیت در زندگی جمعی، یکی دیگر از مهم‏ترین خصلت‏‏های منفی در روابط اجتماعی همسایگان است که امروزه به جهت گسترش سریع شهرنشینی، ترویج ارتباطات مجازی و همچنین فقدان آموزش‏‏های لازم، بیش از همه، در مجتمع‏‏های مسکونی و آپارتمانی گسترش یافته است.

بی‏‏تفاوتی نسبت به مشکلات جامعه، به‏ویژه مسائل همسایگان، عملی غیراجتماعی و ضدّ اخلاقی است که با روح آموزه‏‏های اسلامی ناسازگار است و اصول اخلاقی و اجتماعی مختلفی همچون اصل مسئولیت و اصل خیرخواهی با آن منافات دارد.

علاوه بر آن، مخالفت بی‏‏تفاوتی با اصول بنیادین اخلاقی و اجتماعی دیگری مانند اصل سودمندی، اصل همبستگی اجتماعی و اصل نظارت اجتماعی، دلیل دیگری است که ناروایی و زشتی بی‏‏تفاوتی نسبت به همسایگان را اثبات می‏‏کند.

همراه دارد؛ از جمله: سبب می‏‏شود که قوانین و مقررات و نظم و انضباط در محله‏‏ها و مجتمع‏‏های آپارتمانی از میان برود و بهترین محیط برای زندگی خلافکارانی همچون معتادان، سارقان، سودجویان و... فراهم گردد؛ زیرا این افراد با خیال راحت و بدون مزاحمت می‏‏توانند در این مکان‏‏ها زندگی کنند و شرایط را با حضور خود ناامن کنند، ولی در محله‏‏هایی که قانون و نظارت جمعی حاکم است، هیچ‏‏گاه فرصتی برای حضور این‏گونه افراد فراهم نخواهد شد؛ پس بهترین راه کاهش بی‏‏تفاوتی در روابط همسایگی، افزایش مسئولیت پذیری در میان همسایه‏‏هاست.

چکیده فصل

در برابر جلوه‏‏های مثبت همسایه‏‏داری، آنچه در میان همسایه‏‏ها به جهت تفاوت فرهنگی، اقتصادی و ناهمسانیِ وضعیت و موقعیت زندگی‏‏ها مشاهده می‏‏شود، خُلقیات و رفتارهای ناشایستی است که وجود آنها در افراد، گاهی ممکن است مشکلاتی را برای ساکنان محله‏ها یا مجتمع‏‏های مسکونی به وجود آورد.

مزاحمت و آزار رسانی، خیانت، افشای ناخوشایندها، تحقیر، تجسّس، حسادت، چشم و هم‏‏چشمی و بی‏تفاوتی، از شاخص‏‏ترین و مهم‏‏ترین نباید‏‏ها و ناشایست‏‏های اخلاقی و رفتاری همسایگان در قبال یکدیگر است. البته برخی از موارد یاد شده تنها به حوزه همسایگی اختصاص ندارد، ولی به نظر می‏‏رسد که زمینه بروز آنها در تعاملات همسایگان، بیش از موقعیت‏‏های دیگر زندگی است.

آنچه از میان موارد گفته شده، در مناسبت‏‏های همسایگی از اهمیت بیشتری برخوردار است، مزاحمت و آزار رسانی و رفتار برخاسته از بی‏‏تفاوتی و بی‏‏قیدی در زندگی با همسایگان است؛ زیرا هیچ عاملی به اندازه آزار و آسیب ‏‏رسانی، رشته‏‏های محبت و پیوندهای دوستی را از هم نمی‏‏گُسلد؛ به همین سبب در میان روایات اسلامی هر جا سخن از حقوق همسایگان به میان می‏‏آید، نخستین تکلیف، پرهیز از آزار رسانی به دیگران است.