حفظ دین، شخصیت آدمی و فزونی ثروت»^۱ را از ره‏آوردهای پاکی از خیانت به شمار آورده‏اند.

۳. افشای ناخوشایند‏‏ها

افشای ناخوشایندهای همسایگان، از کارهای ناشایستی است که گاهی در روابط همسایگان به دلیل آگاهی ‏‏یافتن از زندگی خصوصی یکدیگر اتفاق می‏افتد. علت ناپسندی چنین رذیله‏‏ا‏‏ی آن است که هیچ کس تمایل ندارد عیوب فردی‏اش برملا شود. دین اسلام نیز در مقام قانون‏‏گذاری، این خصلت فطری را مورد توجّه قرار داده و افشای ناخوشایندهای دیگران را با عناوین مختلفی مانند غیبت، پرده‏‏دری، تهمت، تجسس، دروغ، فحش، سخن ‏‏چینی و... ممنوع ساخته است.

پیگیری امور ناخوشایند دیگران و اطلاع از لغزش‏‏های آنان و افشای آنها به قدری ناپسند و ناشایست است که در حدیث نبوی به صراحت بر رسوایی فاعل آن تأکید شده است:

از پیِ لغزش‏‏های مسلمانان نروید؛ چرا که هر کس در این راه قدم بردارد، خداوند لغزش‏‏های او را پی می‏‏گیرد و کسی که خداوند از پیِ لغزش‏‏های وی باشد، او را رسوا می‏‏گرداند.^۲

علّت تأکید بر پوشیده ‏‏ماندن ناهنجاری‏‏ها و عیوب مردم آن است که خداوند متعال و اولیای الهی می‏خواهند پرده حیا و عفت دریده نشود و بی‏‏باکی و ارتکاب هر گناهی عمومیت پیدا نکند؛ چرا که اگر نشر ناخوشایندهای مردم و عیوب آنها ادامه یابد و همگانی گردد و شخص احساس کند که دیگر برای او در جامعه آبرویی نمانده است، حیا و شرم وی به کلّی از میان می‏رود و براثر این احساس،

‏‏رسانی و خیرخواهی، موجب وهن آموزه‏‏های دینی و بی‏‏اعتبار شدن دستورات قرآن و حدیث خواهد شد.

برای پیشگیری یا درمان خیانت ‏‏ورزی، دو راهکار در آموزه‏‏های اسلامی ذکر شده است: «تقویت معاد باوری» و «تقویت حیا». امام علی علیه السلام درباره تقویت معاد باوری فرموده‏اند:

مَا یغْدِرُ مَنْ عَلِمَ كَیفَ‏ الْمَرْجِع^۱.

کسی که از بازگشت خود به قیامت آگاه باشد، خیانت و نیرنگ نمی‏‏ورزد.

آن حضرت در برخورد با یکی از خیانتکاران، با لحنی بسیار تند و حماسی، او را توبیخ می‏‏کند و با بهره‏گیری از همین راهکار، وی را به مرگ و پایان زندگی توجه می‏‏دهد.^۲

پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله نیز درباره تقویت حیا می‏فرمایند:

إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عزّ و جل هَلَاكَ عَبْدٍ، نَزَعَ‏ مِنْهُ‏ الْحَیاءَ، فَإِذَا نَزَعَ‏ مِنْهُ‏ الْحَیاءَ، لَمْ تَلْقَهُ إِلَّا خَائِناً مَخُوناً...^۳.

خداوند وقتى بخواهد بنده‏اى را هلاک سازد، حیا را از او می‏‏گیرد و وقتى حیا از او گرفته شود، راه خیانت‏ پیش می‏‏گیرد و دیگران نیز به او خیانت‏ می‏‏کنند.

برپایه این روایت، ریشه خیانتکاری، بی‏‏حیایی است و برای جلوگیری از رشد و توسعه خیانت ‏‏ورزی در جامعه، خانواده و همسایگان، باید به تقویت و ترویج حیا پرداخت.

افزون بر موارد یاد شده برای رهایی از خیانتکاری، توجه به ثمرات پرهیز از خیانت نیز راهگشاست؛ چنان‏که امام علی علیه السلام در کلامی شیوا «روزی فراوان،