تنیده و استوار نگه می‏‏دارد و روز به روز بر شوکت و اقتدار آن می‏‏افزاید تا این‏که کلمه توحید، همه پهنه هستی را فراگیرد.

۱۳. احوال‏پرسی

امروزه زندگی شهر نشینی با ایجاد فاصله میان انسان‏‏ها، فرصت رفت و آمد را از آنها گرفته است و همسایه‏‏ها خود را در غم و شادی یکدیگر شریک نمی‏دانند و از حال یکدیگر باخبر نیستند.^۱ این در حالی است که از منظر روایات اسلامی، احوال‏پرسی همسایگان از همدیگر، بایسته‏ای اخلاقی است که در زبان عربی از آن به «تفقّد» یاد می‏‏شود.

«تَفقُّد» در لغت به «طلب به هنگام نیافتن»^۲، «یافتن و شناختن»^۳ و «جست‏وجو به هنگام غیبت»^۴ معنا شده است. تفقّد در جایی است که چیزی پس از آن‏که در کنار انسان حضور داشت، یکباره از دیدگان دور شود؛ به گونه‏‏ای که آن را نیابیم و ندانیم کجاست.^۵

بنابراین «تَفقُّد همسایه» به این معناست که در حال غیبت او از حالش جویا شویم. احوال‏‏پرسی و خبر گرفتن از همسایه، از سفارشات امام علی علیه السلام است که آن را از کارهای نیک و نشانه حُسن همسایگی دانسته‏اند:

مِن حُسنِ الجَوار تَفقُّدِ الجَار^۶.

از نشانه‏‏های حُسن همسایگی، احوال‏پرسی از همسایه است.

نیز در عبارتی دیگر فرموده‏اند:

دادن و... سخن به میان آمده است:

امام رضا علیه السلام با عبارت «لَا یأْبَى الْکرَامَةَ إِلَّا حِمَارٌ یعْنِی بِذَلِک فِی الطِّیبِ وَ التوسعه فِی الْمَجْلِسِ وَ الْوِسَادَةِ»^۱، مواردی همچون پیشکش کردن عطر، جا دادن در مجلس و متکّا ‏‏گذاشتنن را نمودی از اکرام دانسته‏‏اند.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله نیز در عبارت «مَنْ مَنَعَ الْمَاعُونَ جَارَهُ مَنَعَهُ اللَّهُ خَیرَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ وَکلَهُ إِلَى نَفْسِهِ وَ مَنْ وَکلَهُ إِلَى نَفْسِهِ فَمَا أَسْوَأَ حَالَهُ... وَ مَنِ احْتَاجَ إِلَیهِ أَخُوهُ الْمُسْلِمُ فِی قَرْضٍ وَ هُوَ یقْدِرُ عَلَیهِ فَلَمْ یفْعَلْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیهِ رِیحَ الْجَنَّةِ... وَ مَنْ أَکرَمَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ فَإِنَّمَا یکرِمُ اللَّهَ عزّ و جل»^۲، منع نکردن ماعون از همسایه و قرض دادن به وی را از مصادیق اکرام شمرده و به کسانی که به نیازهای همسایگان بی‏‏توجهی کنند، وعده عذاب داده است.

امام صادق علیه السلام نیز در ضمن روایتی^۳ در تفسیر «ماعون»، به قرض دادن، کمک و کار‏‏های خیر و وسایل جزئی زندگی که همواره مورد نیاز همسایگان است، اشاره کرده و با نقل فرمایش پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله پیامد منع ماعون را فقر و نداری معرفی کرده‏‏اند.

از آنچه گفته شد، فهمیده می‏شود که در آموزه‏‏های اسلامی اکرام و احترام همسایگان، کاری بایسته و عملی شایسته است؛ زیرا در جامعه اسلامی همسایه، بازو و یاور همسایه است و همگان عضو یک خانواده بزرگ تلقّی می‏‏شوند؛ به گونه‏‏ای که تحقیر و سبک شمردن یکدیگر موجب نفرت و جدایی افراد از هم می‏گردد و این امر، متلاشی شدن امت اسلامی و نابودی آن را به دنبال خواهد داشت، ولی محبت و اکرام به یکدیگر، جامعه اسلامی را به شکل شبکه‏‏ای در هم