همسایه باایمان در حد توان نسبت به آموزش قرآن و آداب اسلامی به همسایگان خود تلاش کند. گرچه آموزش قرآن کریم راه‏‏های خاصی دارد، ولی یکی از راه‏‏های آموزش آداب اسلامی به همسایگان، دعوت غیرمستقیم و پایبندی فرد به آن آداب است که از این طریق، همسایگان با مشاهده عینی به رعایت آداب اسلامی تمایل خواهند داشت.

دوم و سوم. امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر نیز از جلوه‏‏های خیرخواهی همسایه برای همسایه است که می‏‏توان آن را از بهترین مشخصه‏‏های اخلاق اجتماعی در اسلام به شمار آورد. اقتضای این تکلیف آن است که خوبی‏‏ها و فضایل را تنها برای خود نخواهیم، بلکه باید بکوشیم خوبی‏‏ها را در سطح جامعه و جهان گسترش داده، زشتی‏‏ها و بدی‏‏ها را از میان برداریم؛ زیرا قرآن‏‏کریم دستور می‏‏دهد که همواره در میان مسلمانان باید امتى باشند که این دو وظیفه بزرگ اجتماعى را انجام دهند: مردم را به نیکى‏ها دعوت کنند و از بدى‏ها بازدارند که فلاح و رستگارى، تنها از این راه ممکن می‏گردد.^۱

به همین دلیل می‏‏توان امر به معروف و نهی از منکر را به مثابه یک سازمان بهداشتِ روان و اخلاق در جامعه اسلامی دانست که همه انسان‏‏ها عضو آن هستند و خود را در مقابل حق و حقیقت، مسئول می‏‏دانند.

با توجه به تأثیر پیوندهاى اجتماعى و قابل گسترش بودن کارهای ناشایست در اجتماع انسانى که هرگز در نقطه خاصى محدود نمى‏شود، بلکه همانند آتش، ممکن است به نقاط دیگر نیز سرایت کند، عقلى بودن امر به معروف و نهی از منکر در روابط همسایگی اثبات مى‏شود.

همچنین نباید تصور کرد که در اجتماع می‏توان قائل به ضرر فردى شد؛ زیرا هر

راهکارهای خیرخواهی

یکم. آموزش و آگاهی بخشی

مجموعه همسایگان مانند خانواده‏ای بزرگ و جامعه‏ای کوچک هستند که اعضای آن باید نسبت به ارتقای تحصیلی، آموزش و آگاهی بخشیِ یکدیگر همت گمارده، معارف اساسی دین و سبک زندگی ایمانی را به همدیگر تذکر دهند.

این مسئولیت اخلاقی در کلام پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله خطاب به امیر مؤمنان علیه السلام این‏گونه بازتاب یافته است:

یا عَلِی تَعَلَّمْ هَذِهِ الْآیةَ [آیة ‏‏الکرسی] وَ عَلِّمْهَا أَوْلَادَكَ وَ جِیرَانَكَ‏ فَإِنَّهُ لَمْ ینْزِلْ عَلَی آیةٌ أَعْظَمُ مِنْ هَذَا^۱.

ای علی! این آیه (آیة الکرسی) را بیاموز و آن را به فرزندان خود و همسایگانت آموزش بده؛ زیرا تا کنون آیه‏‏ای مهم‏تر از این بر من نازل نشده است.

این دستور پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله نشان می‏‏دهد که آموزش قرآن یکی از وظایفی است که برعهده همسایگان گذاشته شده است تا به واسطه آن همگان از دستورات حیات بخش این کتاب آسمانی بهره‏‏مند گردند.

از دیگر حقوق همسایگان در آموزش، تعلیم آداب اسلامی است. پیامبر اعظم صلی الله علیه و اله در روایتی طولانی ضمن سفارش‏‏های چهل‏‏گانه به امام علی علیه السلام می‏فرماید:

وَ أَنْ تُؤَدِّبَ نَفْسَكَ وَ أَهْلَكَ وَ وُلْدَكَ وَ جِیرَانَكَ عَلَى حَسَبِ‏ الطَّاقَة^۲.

[و شایسته است که] خودت، خانواده‏ات، فرزندانت و همسایگانت را بر حسب توان به زیور ادب بیارایی.

براساس خیرخواهی و اصل مسئولیت در قبال دیگران، شایسته است که هر