درآمد

زندگی بشر با هم‏نوعان خود یکی از نیازمندی‏‏های فطری اوست و میل به زندگی اجتماعی، عامل مستقلی است که او را به سوی تشکیل جامعه سوق می‏‏دهد. از سوی دیگر، عوامل عاطفی و عقلانی نیز زندگی فرد را به جامعه پیوند می‏‏زند و شخص را وامی‏‏دارد تا پا به صحنه اجتماع بگذارد؛ زیرا اگر کسی بخواهد تنها زندگی کند، برای تأمین مصالح مادی و معنوی‏‏اش با دشواری‏‏ها و مشکلاتی رو‏به‏رو خواهد شد؛ بنابراین چون مقدمات دستیابی به مصالح زندگی و رشد و کمال نهایی فقط در جامعه فراهم می‏‏شود، به حکم عقل، زندگی اجتماعی مطلوبیت خواهد داشت.

دین اسلام نیز با توجه به همین واقعیت، اصل همزیستی اجتماعی را مورد توجه قرار داده و در قرآن حکیم ضمن آیات متعددی انسان‏‏ها را به زندگی جمعی و اتّحاد و یکپارچگی حول یک محور فراخوانده است.^۱

بر همین اساس، زندگی اجتماعی و همگرایی در هدفی متعالی، مطلوب خداوند سبحان است و علت این مطلوبیت به ترکیب وجودی انسان و تنوع نیازهایش برمی‏‏گردد؛ زیرا آدمی به گونه‏‏ا‏‏ی است که نمی‏‏تواند تنها زندگی کند و ناگزیر از قرار گرفتن در جمع و پیوند داشتن و همیاری فکری و عملی با دیگران است. به همین سبب دانشمندان مسلمان نیز با الهام از دستورات دینی، بر زندگی اجتماعی تأکید