پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در جایی دیگر بزرگ‏ترین شرّ را زیان رساندن به بندگان خدا می‏‏داند و آن را در ردیف شرک به خدا می‏شمارد.^۱

امام على علیه السلام نیز در این‏‏‏‏باره فرمود:

كَیفَ تَكونُ مُسلِما ولا یسلَمُ النّاسُ مِنكَ؟! وكَیفَ تَكونُ مُؤمِناً ولا تَأمَنُكَ النّاسُ؟! وكَیفَ تَكونُ مُتَّقِیاً وَالنّاسُ یتَّقونَ أذاكَ؟!^۲.

چگونه مسلمان باشى در حالی که مردم از تو در آسایش نیستند؟! و چگونه مؤمن باشى در حالى که مردم از تو در امان نیستند؟! و چگونه خداترس باشى در حالى که مردم از آزار[‏های] تو مى‏ترسند؟!

بنابر این تفسیر از مسلمانى، ایمان و تقوا، از نظر بنیان‏گذار دین اسلام، رعایت حقوق مردم و اجتناب از آزردن آنان، نخستین شرط گرایش به آیین اسلام است و انتخاب نام مسلمان و مؤمن براى پیروان این آیین به همین مناسبت است.

افزون بر آنچه گفته شد، احادیث دیگری آزردن دیگران را از خصوصیات انسان‏هاى پست و شرور شمرده‏اند؛ برای مثال، رسول خدا صلی الله علیه و اله فرمود:

شَرُّ النّاسِ مَن تَأَذّى بِهِ النّاسُ^۳.

بدترینِ مردم کسى است که مردم از او آزار بینند.

همچنین از اذیّت و آزار همسایگان نیز نهی شده است؛ چنان‏که پیامبر خدا صلی الله علیه و اله فرمود:

مَن آذى جارَهُ حَرَّمَ اللّهُ عَلَیهِ ریحَ الجَنَّةِ، ومَأواهُ جَهَنَّمُ وبِئسَ المَصیرُ^۴.

هر کس همسایه‏اش را بیازارد، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى‏گرداند و جایگاهش دوزخ است و بد بازگشتگاهى است دوزخ!

همو در جای دیگر آزار دهنده همسایگان را ملعون و محروم از رحمت خداوند

کتاب ارزشمند «کافى»^۱ در «باب الضّرار» (بابى درباره احکام زیان‏رسانى‏) درمی‏‏یابیم که اجتناب از آزار و اذیت دیگران به سبب آن‏که تجاوز به حقوق دیگران است، یکی از اصول ارزشی آموزه‏‏های مکتب اسلام است.

گفتنی است که «ضرر نرساندن» بر قاعده «لا ضَرر و لا ضِرار» متّکی است که قاعده‏‏ای اخلاقی، فقهی و حقوقی محسوب می‏‏شود و در میان شیعه و سنّی مشهور است و جناب کلینی با ذکر ماجرای «سمرة بن جُندب» به آن اشاره کرده است^۲ و مفهوم آن این است که ضرر‏‏های مالی، جانی و آسیب‏‏های روحی همچون تضییق، مشقّت و سختی ممنوع است و به موجب آن، لزوم رعایت حقوق مردم، احترام به مال و جان و آبروی آنان و نیز نادرستی ظلم و تعدّی به حقوق دیگران اثبات می‏‏گردد که این مهم با روایات گسترده پیشوایان معصوم علیهم السلام تأیید و تکمیل می‏‏شود که در جای خود مطرح شده است.^۳

در احادیث معصومان علیهم السلام‏ رعایت حقوق دیگران و اجتناب از آزار رساندن به مردم از بارزترین نشانه‏های پیروى از اسلام شمرده شده است. اهمّیت این ویژگى به اندازه‏‏ای است که بدون آن نمى‏توان کسى را مسلمان نامید؛ زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله تصریح فرمودند:

المُؤمِنُ مَن أمِنَهُ المُسلِمونَ عَلى أموالِهِم ودِمائِهِم، وَالمُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلِمونَ مِن یدِهِ ولِسانِهِ^۴.

مؤمن کسى است که مسلمانان او را بر مال و جانشان امین بدانند و مسلمان کسى است که مسلمانان از دست و زبان او آسوده و بى‏گزند باشند.