میان همسایگان شده است که به نظر می‏‏رسد اصلاح و بهبود آن، کار چندان آسانی نیست؛ زیرا ساختار اجتماع امروزی و محتوای آن با دنیای گذشته تفاوت‏هایی اساسی دارد. در زندگی سنّتی، شبکه‏‏های محله‏‏ای و فضاهای عمومی همچون حمام عمومی، قهوه‏‏خانه‏‏ها، تکایا، مساجد، میدان روستا، میدان شهر و... امکان برقراری ارتباط میان هم محله‏‏ای‏‏ها را فراهم می‏‏ساخت که امروزه در بسیاری از شهرها دیگر خبری از آنها نیست یا دیگر کارکرد گذشته را ندارند.

شبکه‏های محله‏‏ای یاد شده مزایای زیادی مانند توسعه مشارکت‏های اجتماعی، شکل‏گیری دوستی‏‏های هدفمند، اطلاع ‏رسانی‏های بموقع، تبلیغ ارزش‏های انسانی و اخلاقی، حمایت‏‏های مالی، یاری ‏‏رسانی و... به دنبال داشت.

با نگاه خوش‏‏بینانه، همسایگی آپارتمانی به‏‏رغم آفت‏‏هایش، شرایطی را به وجود می‏‏آورد که می‏‏تواند به‏مثابه یک شبکه اجتماعی و محله‏‏ای، روابط بین فردی ساکنان را شکل دهد؛ زیرا اجتماع چندین خانواده در محیطی که زمینه ملاقات و تعامل میان افراد در آن بیشتر از مکان‏‏های دیگر وجود دارد، موجب می‏‏شود روابطی صمیمانه، حمایتی و بادوام در میان آنها شکل گیرد و در نتیجه، در این شرایط معضلاتی چون بی‏اعتمادی، بی‏‏تفاوتی و بیگانگی اجتماعی بروز نخواهد کرد.

دلیل این ادعا سخن روان‏‏شناسان اجتماعی است که گفته‏‏اند: «مجاورت، علاقه می‏‏آورد»^۱؛ چرا که مجاورت و همسایگی، بر روابط اجتماعی افراد تأثیر می‏‏گذارد و موجب صمیمیت و تعامل بیشتر می‏‏گردد. تجربیات و مطالعات صورت گرفته در میان همسایگان در چندین آپارتمان مسکونی نیز این مطلب را تأیید می‏‏کند.^۲

به طور کلی می‏‏توان نتیجه گرفت که قرابت و مجاورت، یکی از عوامل مهم در توسعه روابط است؛ زیرا چنین قرابتی به افراد اجازه می‏‏دهد که برپایه اصل

نیستند، ولی باید به آنها احترام گذاشت.

با این حال، گاهی این تعاملات اجتماعی میان افراد به یکی از دشوارترین کارها تبدیل می‏‏شود؛ به گونه‏ای که گاه به مرور زمان و به علت کسب تجربیات مختلف به انزوا و عدم معاشرت با دیگران روی می‏آورد.

امروزه شاهد آسیب‏‏هایی همچون بیگانه‏‏انگاری، بی‏‏تفاوتی، عُزلت گزینی، بی‏‏اعتمادی، بی‏‏میلی به فعالیت‏‏های مدنی و کاهش تعاملات اجتماعی در جوامع شهری ایران، به‏ویژه در مجتمع‏‏های آپارتمانی شهرهای بزرگ هستیم.

شکی نیست که تحقق جامعه سالم و بالنده در گرو شهروندانی است که به دنبال پیوند با دیگران باشند و یکدیگر را بپذیرند و خود را نگهبان حقوق یکدیگر و حافظ سلامتی جامعه بدانند. این ارزش‏‏ها پدیده‏‏هایی تصور ناپذیر یا بیگانه با فرهنگ و تاریخ ما نیستند. مردم ایران نشان داده‏‏اند که در همه شرایط (چه در ادیان ایرانیان، چه در آداب و رسوم ایرانی و چه در تاریخ معاصر) به یکدیگر اعتماد دارند و به این منظور، فعالانه به مشارکت و تعامل سازنده در روابط همسایگی پرداخته‏‏اند و در عمل ثابت کرده‏‏اند که معاشرت نیکو با همسایگان نشانه عواطف ایرانی ـ اسلامى است.

آیین اسلام نیز برای روابط اجتماعی و تعاملات همسایگی اهمیت فراوانی قائل است و برای تحکیم رشته‏‏های برادری و پیوستگی افراد جامعه، دستورهای کامل و جامعی دارد و برای این‏که زندگی انسان‏‏ها در کنار هم براساس سعادت و کمال باشد، به مواردی امر فرموده است که در بهبود روابط اجتماع و استحکام پیوندهای آن، اثری مطلوب و مفید دارد. همچنین از مواردی برحذر داشته است که موجب از هم ‏‏گسیختگی یا سستی روابط اجتماعی می‏‏شود.

با این حال، امروزه سبک زندگی صنعتی، این برادری‏‏ها، پیوندها و پیوستگی‏‏ها را تا حدودی به حاشیه رانده است و موجب کاهش میزان مشارکت و تعامل سازنده