درآمد

انسان فطرتاً موجودی اجتماعی است^۱ و گرایش او به زندگی اجتماعی، عاملی مستقل برای تشکیل جامعه است. از سوی دیگر، عوامل عاطفی و عقلانی نیز زندگیِ فرد را به جامعه پیوند می‏‏زنند و شخص را وامی‏‏دارند تا برای به فعلیت‏‏رساندن قابلیت‏‏های خود در جامعه و دست‏یابی به خواسته‏‏هایش، به صحنه اجتماع وارد شود و در سایه تعامل با دیگران، به مناسبات و هنجارهایی تعریف‏‏شده پایبند شود که «همسایگی»، یکی از این تعامل‏‏ها و مناسبت‏‏های فراگیر اجتماعی است؛ ازاین‏رو شایسته است بایدها و نبایدهای همسایگی در زندگی اجتماعی مورد توجّه قرار گیرد؛ زیرا نوع تعاملات همسایگان با یکدیگر، اخلاق افراد و خانواده‏‏ها را در یک محله، بسیار تحت تأثیر قرار می‏‏دهد.

الف. طرح مسئله

پژوهشگران علوم اجتماعی معترف‏اند که رشد روزافزون شهرنشینی و تشکیل کلان‏‏شهرها همراه با غلبه فضاهای مجازی و توسعه دنیای مجازی، بسیاری از مؤلّفه‏‏های نظام همسایگی را دگرگون ساخته است؛ به گونه‏‏ای که علاوه بر سردی روابط اجتماعی و خویشاوندی، از امنیت اجتماعی نیز کاسته است و به شدّت بر ناهنجاری‏‏های اخلاقی و رفتاری در شهرها افزوده است.