81
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

پذیرش مثبت غیرمشروط ایجاد می‏کند (نک.: شریفی‏نیا، ۱۳۹۱).

 در نوع غالب استفاده از فرآیند تخلیه هیجانی، تجربه فردی شخص برای رسیدن به تخلیه هیجانی دست‏کاری می‏شود تا محرک‏هایی (مثل واگویی برخی از احساسات خود در زمان تنهایی با صدایی بلند) که موجب واکنش‏های تخلیه هیجانی فردی می‏شوند از درون فرد برخیزند. این نوع تخلیه هیجانی را تجربیات هیجانی اصلاحی۱ می‏نامند (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰).

 در نوع دیگری از به‏کارگیری این فرآیند، تخلیه هیجانی از طریق ایجاد تغییرات در سطح محیط فرد حاصل می‏شود. به این منظور با مشاهده صحنه‏های هیجانی در محیط، تخلیه هیجانی در فرد صورت می‏گیرد که به آن تسکین نمایشی می‏گویند (همان). می‏توان با نقل جریان‏هایی هیجانی برای فرد به او در تخلیه هیجانی کمک کرد.

بنابراین، یکی دیگر از فرآیندهای مهم در طراحی انواع مداخله‏ها که البته متناسب با موضوع و نیاز طرح‏نمای مداخله‏ای می‏توان از آن بهره برد، تخلیه هیجانی است. البته از نگاه محقق مسلمان، مراعات جنبه‏های شرعی در پالایش و برون‏ریزی هیجانی که تحت عنوان موضوع فقهی «اقرار به گناه» مطرح می‏شود، باید مد نظر قرار گیرد. روشن است که بسته به اهمیت و ضرورت مداخله، این موضوع می‏تواند احکام متفاوتی از حرمت تا وجوب پیدا کند. اما بحث مفصل‏تر در این زمینه نیازمند نوشتاری مجزا است.

۳. آزادکردن خود۲ (خودآزادسازی)

آزادکردن خود، باور فرد به این است که می‏تواند تغییر کند (مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰) و

1.. corrective emotional experiences

2.. self-liberation


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
80

(پورافکاری، ۱۳۹۲). در نظریه روان‏کاوی از این اصطلاح برای اشاره به رهاکردن تنش و اضطرابی استفاده می‏شود که در نتیجه فراخوانی افکار، احساس‏ها، آرزوها و خاطرات سرکوب‏شده گذشته به سطح هشیار ذهن بروز می‏کند (ربر، ۱۳۹۰). واژه catharsis و abreaction غالباً به طور هم‏معنا به کار می‏روند (پورافکاری، ۱۳۹۲).

توجه به دو نکته ما را متوجه نیاز به فرآیند تخلیه هیجانی و تسکین نمایشی به عنوان یکی از فرآیندهای مهم تغییر می‏کند: اول آنکه انسان موجودی منطقی‏هیجانی است، و از همین‏رو برای شروع تغییر رفتار، افزایش آگاهی و ایجاد تغییرات شناختی به‏تنهایی کافی نیست (شریفی‏نیا، ۱۳۹۱)؛ و دوم آنکه، یکی از ابعاد مهم مشکل، هیجان‏های مرتبط با مشکل است (پراچاسکا و پراچاسکا، ۲۰۱۰) که در فرآیند تغییر باید برای آن نیز چاره‏ای اندیشید. بر اساس همین دو نکته است که نیاز به فرآیند تخلیه هیجانی احساس می‏شود. در حقیقت تخلیه هیجانی چندین کارکرد دارد:

 تخلیه هیجانی و تسکین نمایشی، حالات هیجانی را که فرد در حال حاضر با آنها درگیر است نشان می‏دهد.

 در این فرآیند تغییر، مراجعان فرصت می‏یابند هیجان‏های انباشته‏شده خود را از راه‏های گوناگون از جمله نمایش، تخلیه کنند و تسکین دهند (نک.: مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰).

 از آنجا که بیشتر مراجعان زمانی برای ایجادِ تغییر، انگیزه پیدا می‏کنند که افزون بر جنبه‏های شناختی، عواطفشان نیز به وسیله محرک‏های بیرونی و درونی تحریک شود، تخلیه هیجانی یا تسکین نمایشی، انگیزه اقدام به تلاش برای بهبودی را افزایش می‏دهد (نک.: پراچاسکا و پراچاسکا، ۲۰۱۰).

 از آنجا که بهبودی مراجع نیازمند محیط همدلانه و حمایت‏کننده‏ای است، فرآیند پالایش روانی این وضعیت را با شیوه‏های تخلیه هیجانی، همدلی و

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 730
صفحه از 192
پرینت  ارسال به