35
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

پرسش بعدی مطرح می‏شود که «با آن چه می‏توانی بکنی؟». این پرسش ممکن است سه پاسخ داشته باشد: «زیان/فقدان»، «تهدید» یا «چالش». در صورت زیان/فقدان، فرد لابد دچار عوامل نامطلوبی نظیر بیماری یا آسیب‏دیدگی شده است. تهدید، ناشی از مشکلاتِ پیش‏بینی‏شده است، حال آنکه در چالش، شخص امید دارد که در آینده به رشد و پیشرفت دست یابد.

 در گام دوم، فرد با مشکل مواجهه می‏شود و تصمیم درباره نحوه رویارویی با آن را «برآورد ثانوی»۱ می‏نامند. در برآورد ثانوی، منابع شخصی برای مواجهه با مشکلی که روی داده است سنجیده و به کار گرفته می‏شود (نک.: اسپیلکا و همکاران، ۱۳۹۰).

۴. ۵ - مداخله بالینی

در روان‏شناسی بالینی تأکید اصلی بر روان‏درمانی است (یحیی‏زاده، ۱۳۸۸). روان‏درمانی به اختلال‏ها و بیماری‏های روانی اختصاص دارد (فقیهی، ۱۳۸۱) و این یعنی نوع مشکل در این سطح از درمان (همان) و نیز عمق مشکل (نک.: نوابی‏نژاد، ۱۳۷۳) عمیق‏تر از سطح مشکلات در مشاوره است. بر این اساس، در روان‏درمانی با بهره‏گیری از اصول روان‏شناسی بالینی به حل مشکلات روانی و عاطفی درمانجو کمک می‏شود (شاملو، ۱۳۸۲، به نقل از: یحیی‏زاده، ۱۳۸۸). به بیان دیگر، در کنار زمینه‏های تحقیق و سنجش، یکی از زمینه‏های مهم در روان‏شناسی بالینی، معالجه اختلالات رفتاری و هیجانی است (نک.: واندن‏بوس، ۱۳۹۱). بنابراین، مداخلات بالینی در واقع مداخلاتی است که در روان‏شناسی بالینی برای معالجه اختلالات رفتار و هیجان به کار گرفته می‏شود و می‏توان گفت مداخله بالینی، فرآیند درمانی در درمان مشکلاتی است که عمق آنها تا سطح اختلال گسترش یافته است.

در همین خصوص، بر اساس بررسی بالینی۲ یعنی بررسی فرد از طریق

1.. secondary appraisal

2.. clinical investigation


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
34

۴. ۴ - مداخله سازواری

«سازواری»۱ در لغت به معنای مداراکردن، کنارآمدن، و مواجهه موفقیت‏آمیز داشتن است (پورافکاری، ۱۳۹۲). در اصطلاح، اسپیلکا۲ و همکاران (۱۳۹۰) «سازواری» را به معنای حل مشکلاتی می‏دانند که رویاروی ما انسان‏ها قرار دارد. در واقع، مداخلات سازواری۳ با افزایش مهارت‏های شناختی، رفتاری و عاطفی فرد، توانایی او را برای مهار مجموعه‏ای از موقعیت‏های آزارنده یا به وجود آورنده اضطرابی که در آن واقع شده است افزایش می‏دهد (نک.: گاستاد، به نقل از: رحیمیان، ۱۳۷۷).

همچنین، سازوکارهای سازواری۴ راه‏های خودآگاه و ناخودآگاه شخص برای سازگاری با خواست‏های محیطی بدون تغییردادن اهداف است و منظور از راهبردهای سازواری،۵ طرق آگاهانه و منطقی مدارا با اضطراب‏های زندگی است. به بیان دیگر، اصطلاح سازواری برای نشان‏دادن روش‏های مبارزه با منبع اضطراب استفاده می‏شود؛ مثلاً دانش‏آموزی که نگران امتحانات است با مطالعه بیشتر با آن مدارا می‏کند (پورافکاری، ۱۳۹۲).

بنابراین، کاربرد مداخله سازواری در مواجهه با مشکلاتی است که در فرد اضطراب در حد آزارنده به راه می‏اندازد، هرچند هنوز به حد اختلال نرسیده است. در این مواجهه باید دو گام برداشته شود:

 در گام اول، که «برآورد»۶ نام دارد، باید شخص را متوجه این نکته کرد که «این اتفاق چه معنایی برای او دارد؟». اگر پاسخ این باشد که منفی و پُرفشار است

1.. coping

2.. Spilka, B.

3.. coping interventions

4.. coping mechanisms

5.. coping strategies

6.. appraisal

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 830
صفحه از 192
پرینت  ارسال به