29
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

۴. مداخله سازواری۱

۵. مداخله بالینی۲

۴. ۱ - مداخله پیش‏گیری

پیش‏گیری از نظر لغوی زمانی اتفاق می‏افتد که جلوی روی‏دادن چیز بدی گرفته شود (بولن،۳ ۲۰۰۶). پیش‏گیری در اصطلاح روان‏شناسی به مداخله‏های رفتاری، زیستی یا اجتماعی گفته می‏شود که به قصد کاهش خطر بروز اختلال، بیماری یا مشکلات اجتماعی برای تک‏تک افراد یا کل جمعیت صورت می‏گیرد (نک.: واندن‏بوس، ۱۳۹۱). بنابراین، پیش‏گیری به دنبال جلوگیری از بروز انواع مشکلات با عمق‏های مختلف (از مشکل خفیف تا اختلال شدید) است.

امروزه برخی پژوهش‏ها معطوف به یافتن مداخله‏هایی برای کاهش احتمال بیماری در آینده است و اغلب این پژوهش‏ها متمرکز بر جمعیت‏هایی است که شدیداً در معرض خطر ابتلا به ناراحتی روانی یا اختلال قرار دارند (همان). بررسی ادبیات پیش‏گیری نشان می‏دهد مداخله‏های پیش‏گیری بسته به وجود یا فقدان مشکل و اختلال، یا مرحله‏ای که مشکل و اختلال به آن رسیده‏اند، سه نوع دارند:

 پیش‏گیری اولیه:۴ پژوهش‏ها و برنامه‏هایی که برای جمعیت‏های غیربالینی یا جمعیت‏های در معرض خطر تدارک دیده می‏شود و این برنامه‏ها در صدد ترویج و بنانهادن شالوده‏ای محکم برای سلامت روانی، رفتاری یا جسمانی هستند تا اختلال‏های روانی یا بیماری بروز پیدا نکند (همان). پیش‏گیری اولیه در قالب مشاوره پیش‏گیرانه۵ انجام می‏شود. مشاوره پیش‏گیرانه مشاوره‏ای است که هدف آن پیش‏گیری از مشکلات یا تعارض‏های محتمل است. این نوع مشاوره، زمانی

1.. coping intervention

2.. clinical intervention

3.. Bullon, S.

4.. primary preventaion

5.. preventive counseling


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
28

۳. بر اساس فردی یا گروهی‏بودن مداخله

تقسیم‏بندی مداخلات به فردی یا گروهی را می‏توان در مقالات مقایسه‏ای در میزان اثربخشی مداخلات مشاهده کرد. مثلاً «تأثیر مداخله شناختی‏رفتاری گروهی‏فردی و فردی بر وضعیت سلامت روان‏شناختی زندانیان مرد» (خدایاری فرد و همکاران، ۱۳۸۶)، و «اثربخشی مداخلات شناختی‏رفتاری انفرادی و گروهی بر مشکلات سلامت روان و نشانگان روان‏شناختی زندانیان زن» (خدایاری فرد و همکاران، ۱۳۹۱). در این قبیل پژوهش‏ها مداخله فردی و مداخله گروهی به عنوان دو روش مداخله‏ای مجزا مطرح شده است.

۴. بر اساس موضوع مداخله

یکی از ملاک‏هایی را که می‏توان مبنای تقسیم‏بندی مداخلات قرار داد تفاوت مداخله‏ها از جهت موضوع (نقاط تمرکز) آنها در کار مشاوره و درمان است. همان‏گونه که بیان شد، راهنمایی عام‏تر از مشاوره است و مشاوره نیز به نوعی عام‏تر از روان‏درمانی محسوب می‏شود و روان‏درمانی جنبه‏ای تخصصی‏تر نسبت به مشاوره دارد و تفاوت اصلی مشاوره و روان‏درمانی نیز از جهت «عمق مشکل» و «نوع مشکل» است. بر اساس همین دو وجه افتراق می‏توان بین مداخلات در پنج سطح تمایز قائل شد:

۱. مداخله پیش‏گیری۱

۲. مداخله آموزشی۲

۳. مداخله مثبت۳

1.. prevention intervention

2.. educational intervention

3.. positive intervention

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 760
صفحه از 192
پرینت  ارسال به