بخش پنجم: استانداردهای مراقبت بالینی

در این بخش، رهنمودهایی که برای مدیریت موضوعات بالینی است تصریح می‏شود، از جمله: ۱. درمانگر چگونه نشانگانی را که ممکن است بعد از جلسه آخر رخ داده باشد ارزیابی می‏کند؟ ۲. درمانگر چگونه پیشرفت درمان را ارزیابی می‏کند؟ ۳. درمانگر چگونه به نبود پیشرفت در درمان یا بدترشدن از جهت بالینی واکنش نشان می‏دهد؟ ۴. درمانگر چگونه خیالات درباره خودکشی یا دیگرکشی را ارزیابی می‏کند و به آن واکنش نشان می‏دهد؟ ۵. درمانگر چگونه به تناقض موجود در خودگزارشی بیمار از نشانگان بیماری با اطلاعات به‏دست‏آمده از منابع جنبی واکنش نشان دهد؟ ۶. چگونه و تا چه زمانی اسناد درمانی نگه‏داری می‏شود؟ (کارول و رونساویل، ۲۰۰۸).

برای «ارزیابی پیشرفت درمان» که با هدف تعیین مؤثربودن درمان در خصوص مشکلی خاص صورت می‏گیرد، نیازمند ابزارهایی برای ارزیابی نتایج هستیم تا ابعاد مهم مشکل را کنترل کنیم. روایی و اعتبار این ابزارها باید در تحقیقات پیشین اثبات شده باشد. همچنین، مناسب‏تر است که محققان صرفاً تأثیرات درمانی طرح‏نمای درمانی را روی نشانگان بررسی نکنند بلکه تأثیرات درمانی آن را بر روی عملکرد و کیفیت زندگی افراد نیز بررسی کنند (چمبلس و هالون، ۱۹۹۸). معمولاً طرح‏نماهای درمانی نیاز به ضمیمه‏هایی درباره آموزش و سرپرستی دارند (نک.: همان).

روش اجرای مرحله سوم

در بهترین حالت، اعمال اصلاحات طرح‏نمای مداخله‏ای نیازمند اجرای چندین کارآزمایی کارآمدی است تا طرح‏نمای مداخله‏ای در بین نمونه‏های مختلف ارزیابی شود و اشکالات آن رفع گردد. فرآیندها و خروجی داده‏ها ممکن است دستورالعمل‏هایی را درباره محدودیت‏های مربوط به قابلیت اجرای طرح‏نمای مداخله‏ای برای برخی از گروه‏های مراجعان/ مشارکت‏کنندگان به وجود آورد؛ به

ممکن می‏شود (ستیلی^۱ و روبرتس،^۲ ۲۰۰۳). آگاهی از میزان وفاداری، ملاحظه‏ای اساسی درباره امکان قضاوت درست راجع به نتایج واقعی هر پروژه تحقیق مداخله‏ای است. در حقیقت، بررسی تبعیت در طرح‏نماهای مداخله‏ای، فرآیند قضاوت درست درباره مداخله را تسهیل می‏کند. «صلاحیت» به مهارتِ درمانگر/ مربی در اجرای مداخلات گفته می‏شود که با توجه به وضعیت بیمار/ مشارکت‏کننده، زمان و بافت مناسب برای مداخله را برمی‏گزیند و به نحو مؤثری مداخله را اجرا می‏کند. صلاحیت، تبعیت را شامل می‏شود ولی تبعیت لزوماً صلاحیت را در بر نمی‏گیرد (والتز و همکاران،^۳ ۱۹۹۳).

والتز و همکارانش (۱۹۹۳) برای درجه‏بندی میزان تبعیت/ صلاحیت به بررسی چهار محور در درمانگران/ مربیان اشاره کرده‏اند که به چه میزان آنها در یکی از هر چهار محور، تبعیت و صلاحیت از خود نشان می‏دهند؛ این چهار محور عبارت‏اند از: ۱. مداخلاتی که برای اجرای این طرح‏نما لازم است و منحصر به همین طرح‏نما است؛ ۲. مداخلاتی که برای اجرای این طرح‏نما لازم است اما لزوماً منحصر به این طرح‏نما نیست؛ ۳. رفتارهایی که متناسب با این طرح‏نما است ولی نه برای اجرای این طرح‏نما لازم است و نه منحصر به این طرح‏نما است؛ ۴. رفتارهایی که ممنوع است یا بخشی از طرح‏نمای مداخله‏ای نیست.

می‏توان گفت، با توجه به این چهار محور، در نهایت، طرح‏نمای دقیق‏تری نسبت به مرحله قبل (امکان‏سنجی) عرضه می‏شود تا مرزهای درونی و بیرونی برای مطالعات اثربخشی را مشخص کند؛ چراکه تعیین این مرزها برای ورود به مرحله سوم از مدل مرحله‏ای مفید است (نک.: کارول و نورو،‏ ۲۰۰۲).