165
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

مؤلفه‏های زیر برخی از وجوه مقایسه است:

درجه بهبودی حاصل از درمان ساخته‏شده در مقایسه با درجه بهبودی حاصل از درمان استانداردی که ملاک مقایسه است.

مدت‏زمان لازم برای اثرکردن هر درمان؛ مثلاً داروها اغلب نسبت به روان‏درمانی به مدت‏زمان کمتری برای اثرگذاری اولیه نیاز دارند. یا مثلاً نوعی از روان‏درمانی نسبت به روان‏درمانی دیگر در مدت‏زمان کوتاه‏تری اثرگذار باشد.

میزان امکان بازگشت به بیماری بعد از درمان با درمان‏های مختلف.

میزان هزینه‏های مالی که هر درمان به دنبال دارد.

میزان تخصص لازم برای اجرای هر درمان (اگر درمانی به تخصص بسیار بالا نیاز داشته باشد، درمانگران کمتری قادر به استفاده از آن درمان خواهند بود).

نقش اصلی‏ای که طرح‏نمای درمانی در این مرحله ایفا می‏کند مشخص‏کردن هزینه‏های مالی، زمانی، میزان تخصص لازم، احتمال بازگشت بیماری، تعداد افراد لازم برای درگیرشدن در درمان و... است و مقایسه این درمان با سایر درمان‏ها در این‏ گونه عناصر است تا برتری‏داشتن یا نداشتن درمان تولیدشده بررسی شود.

بررسی‏های محقق نشان می‏دهد معمول کتاب‏ها و مقالات از این مرحله به عنوان مرحله‏ای جداگانه یاد نکرده‏اند و در منابعی هم که یاد شده توضیحات کاملی در این ‏باره داده نشده است.

شاید وجود دو نکته زیر باشد که تصمیم‏گیری درباره کارآتربودن درمان خاصی نسبت به درمان‏های دیگر و درنتیجه تدوین دستورالعمل مربوط به این مرحله را دشوار کرده است:

۱. وجود اختلاف نظر بین خود محققان و درمانگران درباره اینکه چه عناصری در درمان سود محسوب می‏شوند و چه عناصری ضرر.

۲.


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
164

مرحله چهارم:‏ کارآیی۱

بعد از اثبات اثربخشی، مرحله‏ای نهایی وجود دارد که به آن مرحله کارآیی می‏گویند. برخی از این مرحله به عنوان مرحله «اثربخشی - هزینه»۲ نیز یاد کرده‏اند (چمبلس و هالون، ۱۹۹۸). در حالی که مجموعِ مراحل امکان‏سنجی، کارآمدی و اثربخشی، در نهایت نشان می‏دهند که درمان خاصی تأثیرگذار است اما این را ثابت نمی‏کند که این درمان تولیدشده، نسبت به درمان‏های مشابه اولویت دارد. برای اثبات کارآیی نیاز داریم نشان دهیم که درمان طراحی‏شده در مقایسه با درمان‏های موجود چه برتری‏ای دارد (رونساویل و کارول، ۲۰۰۱).

فرمول کارآیی، فرمول سود به هزینه ()۳ یا اثر به هزینه است. یعنی زمانی است که محقق نتیجه و فایده به‏دست‏آمده از طرح‏نمای درمانی ساخته‏شده را بر کل هزینه‏هایی که لازم است برای به دست آوردن این اثر و سود بپردازد تقسیم، و محاسبه سود و هزینه کند. مثلاً درباره کارآمدی و تأثیرگذاری روان‏تحلیل‏گری برخی معتقدند تردیدی وجود ندارد ولی ممکن است عده‏ای قائل باشند که درمان شناختی‏رفتاری (CBT) در مقایسه با روان‏تحلیل‏گری کارآتر است؛ یعنی هرچند هر دو درمان سبب کاهش افسردگی می‏شود اما درمان شناختی‏رفتاری از جهت مدت زمانی کوتاه‏تری که برای تأثیربخشی نیاز دارد، از روان‏تحلیل‏گری کارآتر است. بنابراین، در واقع، در کارآیی، بحث بر سر این است که این بسته درمانی که در مراحل قبلی از جهت آماری و نیز از جهت ایجاد واقعی درمان، قابلیت آن ثابت شده است، آیا از جهت برآورد هزینه - فایده در مقایسه با درمان‏های از پیش ثابت‏شده برتری دارد یا خیر.

1.. efficiency

2.. cost-effectiveness

3..

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 903
صفحه از 192
پرینت  ارسال به