141
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

تعابیر ملایم‏تری همچون «تمرین»،۱ «آزمایش/تجربه»۲ یا «فعالیت»۳ استفاده کند؛ چراکه مهم آن است که درمانگر تکالیف را برای مراجع به گونه‏ای مطرح کند که او احساس تهدیدشدن از ناحیه تکلیف وضع‏شده یا حس اجبار ناخوشایند از سوی درمانگر پیدا نکند. لغت «تکلیف» به‏خصوص برای مراجعان نوجوان می‏تواند القای تنبیه یا تقاضای اجباری از سوی منابع قدرت کند. برای همین درمانگران معتقدند حتی می‏شود برای نوجوانان «بازی» یا «مسابقه»۴ را جایگزین تعبیر «تکالیف» کرد. رعایت این مطالب از آن‏رو است که مراجع احساس اجبار نکند و در همکاری با درمانگر سردی نشان دهد.

۳. باید منطق تکالیف بیان شود. درمانگر باید منطق واگذاری تکالیف را برای مراجع خود بیان کند. برای این منظور باید ارتباط تکالیف با اهداف بلندمدت درمان را روشن و صریح به مراجع توضیح دهد. بیان منطق تکالیف به افزایش اثربخشی مداخلات درمانی مد نظر تکالیف کمک می‏کند؛ چراکه هم پذیرش مراجع را درباره انجام‏دادن تکلیف بالا می‏برد، هم سبب به‏وجودآمدن انتظارات مثبت در مراجع برای تغییر می‏شود. همچنین، انگیزه مراجعان را برای تکمیل تکالیف افزایش می‏دهد. بر این اساس می‏توان گفت بیان منطق تکالیف، میزان بهره‏بردن مراجع از تکالیف را افزایش می‏دهد. برای تبیین منطق تکالیف حتی می‏توان به مراجع تکلیف داد. به این صورت که از او خواست فواید اجرای این تکلیف را در جلسه درمانی بگوید یا به عنوان تکلیف تا جلسه بعد درمانی درباره آن فکر کند و نتیجه‏اش را بگوید. البته باید توجه داشت که بیان منطق تکالیف متناسب با سطح فهم مراجع صورت گیرد. بیان منطق تکالیف برای

1.. exercise

2.. experiment

3.. activity

4.. challenge


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
140

بایدهای تدوین تکالیف در طرح‏نمای مداخله‏ای

در تدوین تکالیف خانگی در ضمن جلسات طرح‏نمای مداخله‏ای، نکاتی باید رعایت شود، از جمله:

۱. تکالیف باید واضح باشد: تکالیف به طور اختصاصی و روشن برای مراجعان بیان شود. بی‏توجهی به این نکته یکی از عوامل مهم همراهی‏نکردن مراجعان در انجام‏دادن تکالیف است. برای واضح‏کردن تکلیف نیاز است به این نکات توجه شود:

۱. ۱. جزئیاتی همچون «چه زمان؟ کجا؟ برای چه مدت؟ و تحت چه شرایطی؟» برای هر تکلیف مشخص شود.

۱. ۲. انتظاری که درمانگر برای اجرای هر تکلیف از مراجع دارد به صورت واضح به او گفته شود.

۱. ۳. از مراجع درباره اینکه آیا تکلیف را به‏خوبی متوجه شده است پرسیده شود.

۱. ۴. در جلسه درمانی، مراجعان به صورت آزمایشی تکلیف خواسته‏شده را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که تکلیف را به‏خوبی فهمیده‏اند و می‏توانند انجام دهند.

۱. ۵. در صورت نیاز، خود درمانگر تکلیف را به صورت انفرادی یا مشارکتی با درمانجو انجام دهد.

۱. ۶. تشویق مراجعان به ضبط جلسات یا یادداشت‏برداری از مطالبی که درباره تکلیف در جلسه بیان می‏شود.

۱. ۷. در صورت نیاز از کاربرگ‏ها برای توضیح تکلیف استفاده شود.

۲. تکالیف نباید القاکننده حس دردسر و نگرانی به مراجع شود. لازم است تکالیف به صورتی برای مراجع مطرح شود که او احساس نگرانی نکند و فکر نکند دچار مشکل و گرفتاری خواهد شد. تا جایی که حتی درمانگر می‏تواند به جای اصطلاح «تکلیف خانگی» که ممکن است القاکننده سختی و مشقت باشد، از

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 770
صفحه از 192
پرینت  ارسال به