15
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

پژوهشگران و نظریه‏پردازان متعددی اهمیت مطرح‏کردن ارزش‏های معنوی و دینی در حوزه روان‏درمانی را برجسته کرده و نشان داده است که تعامل اجتناب‏ناپذیری میان ارزش‏های دینی و روان‏درمانی برقرار است (ریچاردز۱ و برجین،۲ ۲۰۰۴) به نحوی که امروزه طیف وسیعی از درمانگران معتقدند برای بارورکردن روان‏درمانی و افزایش اثربخشی آن باید راهکارهای دینی و معنوی با نظریه‏ها و روش‏های عملی روان‏درمانی تلفیق شود (همان).

از جهت ضرورت مشاوره با چارچوب دینی نیز فلتهام۳ (۱۹۹۵: ۹۳) می‏گوید:

لازم است مشاوره را در چارچوب مذهب قرار دهیم؛ زیرا مفاهیمی همچون وجدان و آگاهی، عهد و پیمان، اجتماع و نوع‏دوستی، عشق، اعتراف، تنویر افکار و... در مذهب اهمیت بسزایی دارند و مسلماً بر نظریه و روش درمانی مشاوره تأثیرگذار بوده‏اند.

با توجه به اقبال روان‏شناسان به دین در دهه‏های اخیر، و نیز از سویی،‏ اقبالی که بسیاری از پژوهشگران مسلمان روان‏شناس با تکیه بر مفاهیم و آموزه‏های دینی در مسیر شناخت مفاهیم روان‏شناختی از نگاه دین و نیز درمان روان‏شناختی دارند، تحقیقات روان‏شناختی گوناگونی با نگاه اسلامی در حوزه بالینی شکل گرفته است، از جمله: الگوی اسلامی شادکامی (پسندیده، ۱۳۹۲)، طراحی الگوی تنظیم رغبت بر اساس آموزه زهد اسلامی و تأثیر آن بر کاهش اضطراب در مقایسه با درمان شناختی‏رفتاری (عبدی، جان‏بزرگی، غروی، طباطبایی، و پسندیده، ۱۳۹۴)، لذت و شادکامی (عباسی، ۱۳۹۱)، مهار خویشتن (رفیعی ‏هنر، چاپ‏نشده)، بازسازی دینی: نگاهی روان‏شناختی به توبه (تبیک، ۱۳۹۴)، اثربخشی درمان‏گری خودتحقق‏دهی دینی در درمان وسواس ناخودداری (ناروئی، ۱۳۸۸)، بررسی تحلیلی و تطبیقی درمانگری جامع لازاروس با جهت‏گیری

1.. Richards, P. S.

2.. Bergin, A. E.

3.. Feltham, C.


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
14

تکامل انسان باشد.

برای طی‏کردن مراحل مختلف زندگی بدون دچارشدن به مشکل یا اختلال و در نتیجه، تجربه مطلوب فضاهای بازتر، پرداختن به بحث پیش‏گیری در قالب عرضه آموزش‏های لازم، به منظور جلوگیری از بروز مشکلات یا اختلالات احتمالی، یکی از ضرورت‏های مهم است. از سویی، بررسی‏های میدانی به‏وضوح نشان می‏دهد که در مسیر تجربه فضاهای بازتر، افراد بسیاری به سبب عوامل گوناگون، دچار مشکل یا اختلال می‏شوند و همین مطلب، ضرورت بحث مشاوره در خصوص مشکل و درمان اختلالات را واضح می‏کند. بنابراین، آموزش، مشاوره و درمان از مباحث مهم مطرح در مسیر رشد و تکامل آدمی است. این سه مبحث، زمینه‏ساز شکل‏گیری بخش مهمی از تحقیقات نظری و تجربی روان‏شناسان با هدف مشاوره و درمان شده است.

از زمان اعلام موجودیت دانش روان‏شناسی به عنوان رشته مستقل علمی در اواخر سده نوزدهم میلادی تا کنون، روان‏شناسان و درمانگران برای درمان اختلالات رفتاری و تسکین آلام روانی بشر، رویکردها، نظریه‏ها، شیوه‏ها و فنون فراوان و گوناگونی عرضه کرده‏ند (شریفی‏نیا، ۱۳۹۱) به نوعی که هارپر۱ در سال ۱۹۵۹، ۳۶ نظام روان‏درمانی متمایز را شناسایی کرد. همچنین، پارلف۲ در سال ۱۹۷۶ بیش از ۱۳۰ نوع درمان را در بازار روان‏درمانی مشخص کرد. مجله تایم در سال ۱۹۷۹ تعداد درمان‏ها را بیش از ۲۰۰ نوع گزارش کرد و برآوردهای جدید، این تعداد را بیش از ۴۰۰ نوع، و در حال افزایش دانست (پراچاسکا و پراچاسکا، ۲۰۱۰).

در این میان، تا سال‏ها پیش، مطالعات مربوط به راهبردهای مقابله‏ای در روان‏شناسی، معمولاً راهبردهای مذهبی را نادیده می‏گرفتند، اما در ادامه، یافته‏های

1.. Harper, R. A.

2.. Parloff, M.

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 944
صفحه از 192
پرینت  ارسال به