129
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

برای درمان زنان مبتلا به افسردگی با مدل شناختی‏رفتاری که سطح مشکلات این قبیل مراجعان را شناخت‏های ناسازگارانه می‏داند، اهداف کلی به‏ترتیب می‏توانند عبارت باشند از دریافت مفهومی سه مفهوم شناختی راهبردی: «چگونه افکار بر خلق ما تأثیر می‏گذارند؟»، «چگونه فعالیت‏های ما بر خلق ما تأثیر می‏گذارند؟»، «چگونه ارتباطات ما بر خلق ما تأثیر می‏گذارند؟». سپس مثلاً برای دست‏یابی به هدف کلی «چگونه افکار بر خلق ما تأثیر می‏گذارند؟» چهار جلسه تنظیم می‏شود که در جلسه اول به معرفی افکار پرداخته می‏شود. در جلسه بعدی نیز راجع به انواع مختلف خطاهای تفکر و افکار ناکارآمد که با افسردگی تداعی می‏شود کار می‏شود و در دو جلسه بعدی نیز راجع به روش‏های اصلاح آن افکار با افکار مثبت جایگزین و تأثیری که بر بهبود خلق و همچنین کاهش نشانگان افسردگی می‏توانند داشته باشند بحث می‏شود.

در نهایت می‏توان با معرفی تعداد اهداف و تعداد جلسات لازم برای دست‏یابی به هر کدام، تعداد کل جلسات موجود در طرح‏نمای مداخله‏ای را به م.ش. معرفی کرد.

۱. ۱۰ - معرفی ضوابط کلی جلسات

در این بخش برخی از مطالب مهم و کلی که باید م.ش. در همه جلسات به آن توجه داشته باشد محل تأکید قرار می‏گیرد:

o بیان شکل ارائه: یعنی معین‏کردن اینکه ارائه این مداخله، برای افراد، گروه، خانواده یا ترکیبی است. همچنین، اگر ارائه برای گروه است، به شکل انتهابسته است یا انتهاباز.۱

o

1.. به طور کلی، گروه‏درمانی از نظر وجود اعضا دو نوع است: ۱. گروه بسته (closed group): که تعداد اعضا از اول تا آخر دوره درمان ثابت و در حدود ۶-۸ نفر است و از شروع تا پایان دوره، بیمار جدیدی وارد نمی‏شود؛ ۲. گروه باز (open group): که تعداد در همان حد ثابت است، ولی با رفتن و مرخص‏شدن عضوی از گروه، عضو دیگری وارد گروه می‏شود و در نتیجه هر عضوی از گروه در مرحله خاصی از درمان است (اسدی نوقابی، ۱۳۸۴). همین مسئله را می‏توان در سایر مداخلات نیز در نظر گرفت.


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
128

قواعد تصمیم‏گیری برای انتخاب آنها از بین مداخلات جایگزین چیست؛ ۳. عناصر پیشنهادی این مداخله چیست؛ یعنی مداخلات یا فرآیندهایی که در این مداخله توصیه می‏شوند ولی برای آن ضروری نیستند یا منحصر به این مداخله نیستند کدام‏اند؛ ۴. عناصر ممنوع در این مداخله کدام‏اند که در آن به دو مطلب اشاره می‏شود: اول آنکه، چه مداخلات یا فرآیندهایی در این مداخله ممنوع هستند یا از ویژگی‏های این مداخله نیستند؛ دوم آنکه، چه مداخلاتی ممکن است مضر یا در بافت این مداخله، ضد مداخله باشند (نک.: نزو و نزو، ۲۰۰۸).

۱. ۹ - معرفی جلسات

در محور معرفی جلسات در طرح‏نمای مداخله‏ای دو نکته اصلی وجود دارد:

o تعداد جلسات: تعداد جلساتی که قرار است در طول این دوره مداخله‏ای برگزار شود در این قسمت بیان می‏شود. تعداد جلسات، رابطه مستقیم با دو مطلب دارد:

 تعداد اهداف: تعداد اهدافی که در طول این طرح‏نمای مداخله‏ای، رسیدن به آن محل توجه است. بر این اساس، محققِ مربی/ درمانگر، تعداد اهدافی را که به عنوان هدف اصلی و تعداد اهداف زیرمجموعه آن اهداف اصلی و کلی را به عنوان اهداف میانی در داخل مسیر مداخلات طرح‏نمای مداخله‏ای مشخص می‏کند. ممکن است هر هدف کلی، با در نظر گرفتن دو یا چند هدف خاص‏تر محقق شود.

 مسیریابی اهداف: بعد از تعیین تعداد اهداف، نیاز است مشخص شود در این طرح‏نمای مداخله‏ای، در مسیر رسیدن به هر هدف، چند جلسه لازم است. شاید دست‏یابی به یک هدف نیازمند به بیش از یک جلسه، مثلاً سه یا چهار جلسه باشد.

در این مسیریابی، با توجه به اینکه تحقق هر هدف خاص، با در نظر گرفتن سطح تغییر مرتبط با هدف، نیازمند چند مرحله از مراحل پیش‏تأمل، تأمل، برنامه‏ریزی، اقدام در مدل مرحله‏ای است، تعداد جلسات مشخص می‏شود. مثلاً

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 756
صفحه از 192
پرینت  ارسال به