در پایان این بخش، به چگونگی سنجش نشانگان/ علائم م.ت. به دست درمانگر/ مربی اشاره می‏شود که در آن راهکار درمانگر/ مربی برای سنجش م.ت. بیان می‏شود و مشخصات هر سنجش استانداردشده‏ای که استفاده می‏شود بیان می‏گردد (نک.: نزو و نزو، ۲۰۰۸).

درباره هر مفهومی که در این بخش برای نظرسنجی از م.ش. مطرح می‏شود، لازم است از قبل، تعریفی مشخص (پذیرفتنی از جهت علمی و قابل فهم برای م.ش.) آماده باشد تا بعد از نظرسنجی از مراجعان/ مشارکت‏کنندگان به منظور بهتر جاانداختن بحث، از آن تعاریف برای جمع‏بندی مطلب استفاده شود. همچنین، در خصوص پرسش‏هایی هم که برای نظرسنجی به م.ش. داده می‏شود باید پاسخی مناسب و دقیق آماده باشد تا بعد از نظرسنجی آن را عرضه کنیم. در طرح بحث می‏توان از مثال هم استفاده کرد. مثلاً برای مشخص‏کردن فکر افسرده‏وار و فکر منعطف مثال زده شود: برای فکر افسرده‏وار: «خواهرم زودتر از من فهمید که بچه‏ام گرسنه است؛ من آدم به درد نخوری هستم؛ من پایین‏تر از او هستم؛ من بی‏عرضه‏ام»؛ و در مقابل برای فکر منعطف: «امروز من کمی کم‏توجه شده‏ام و خوب به فرزندم رسیدگی نکردم؛ من باید بیشتر دقت کنم؛ یک بار اشتباه نمی‏تواند نشانه بدبودن من باشد؛ من باید بکوشم توجه به فرزندم و مراقبت از او را جدی بگیرم تا وضعیت سلامت وی ارتقا یابد».

همچنین، برای نشان‏دادن آنکه مداخله در دست تحقیق، هدف رفتاری (مشکل یا توانمندی مد نظر) را تغییر می‏دهد (در خصوص درمان) یا ایجاد می‏کند و افزایش می‏دهد (در خصوص توانمندی)، محقق نخست نیاز به شکل‏دادن یک خط پایه برای آن رفتار در یک دوره زمانی دارد. خط پایه شرایطی برای مقایسه فراهم می‏کند که میزان تأثیرات و زمان سپری‏شده را ارزیابی می‏کند. اغلب، پیشرفت در یک یا چند عامل با در نظر گرفتن خط پایه بررسی می‏شود (نک.: چمبلس و هالون، ۱۹۹۸).

آثار منفی فکری این مشکل/ فقدان توانمندی در افکار فرد و آثار مثبت رفع این مشکل/ ایجاد توانمندی از جهت افکار در زندگی فردی و اجتماعی؛ مثلاً بپرسید: زمانی که احساس افسردگی می‏کنید چه فکری از ذهن شما می‏گذرد؟

 آثار منفی هیجانی این مشکل/ فقدان توانمندی در هیجانات فرد؛ در این بخش می‏توان به آثار منفی در انگیزش فرد نیز بر اثر وجود این مشکل/ فقدان توانمندی توجه کرد؛ در ادامه به آثار مثبت رفع این مشکل/ ایجاد توانمندی در قالب رفع هیجانات و انگیزش‏های منفی اشاره شود. مثلاً بپرسید: چه هیجاناتی را در هنگام افسردگی تجربه می‏کنی؟ و با رفع آن به نظرت چه اوضاع و احوال مثبتی را تجربه خواهی کرد؟

 آثار منفی رفتاری این مشکل/ فقدان توانمندی در رفتارهای فرد و بیان آثار مثبت رفع این مشکلات رفتاری یا بیان آثار مثبت ایجاد این توانمندی در زندگی فرد؛ مثلاً بپرسید: در زمان احساس افسردگی چه کاری انجام می‏دهی؟

 آثار منفی جسمی این مشکل/ فقدان توانمندی در زندگی فرد.

 آثار کلی ناشی از این مشکل/ فقدان توانمندی در حوزه‏های مختلف زندگی فردی و اجتماعی فرد، مثلاً در ازدواج، تحصیل، فرزنددارشدن، فرزندپروری، و انتخاب شغل.

 آثار کلی ناشی از مشکل/ فقدان توانمندی در خصوص دیدگاه او درباره خود، دیگران و آینده.

 آثار کلی ناشی از مشکل/ فقدان توانمندی در نیافتن یا کم‏رنگ‏شدن معنای زندگی.

o برای توضیح بهتر م.ت. می‏توانید از آمار شیوع اصل مشکلات/ مسائل ناشی از فقدان توانمندی و مسائل پیرامونی آن در جوامع بشری استفاده کنید. همچنین، می‏توانید از جداول، تصاویر یا نمودارهای مرتبط برای انتقال هر چه بهتر مطالب استفاده کنید.

o