نوکراس، ۲۰۱۰). البته بیشتر پسرفت‏کنندگان دوران بی‏پایانی را در چرخه‏ها نمی‏گذرانند و از سویی نیز آنها در هنگام بازگشت‏ها، دقیقاً به نقطه اولی که از آن شروع کرده بودند برگشت نمی‏کنند، بلکه در عوض، هر بار پسرفت‏کنندگان دوباره از وسط مراحل قبلی شروع به حرکت می‏کنند و به طور بالقوه از اشتباهاتشان می‏آموزند. همچنین، می‏توانند تلاش‏هایی متفاوت با دور قبل انجام دهند (دیکلمنت و همکاران، ۱۹۹۱، به نقل از: پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲).

یکی از اقدامات مناسب در مواجهه با پدیده بازگشت، آماده‏بودن برای جلوگیری از بازگشت در درمان^۱ است که ضمن پیش‏بینی احتمال بازگشت بیمار موجب می‏شود در صورت بازگشت احساس گناه بی‏وجه درمانگر و نیز احساس خجالت بی‏وجه مراجع کاهش یابد (پراچاسکا، نوکراس، و دیکلمنت، ۲۰۰۵، به نقل از: نوکراس، کربس، و پراچاسکا، ۲۰۱۱).

برای جلوگیری از بازگشت، برنامه «پیش‏گیری از بازگشت»^۲ طراحی شده است که نوعی آموزش خودمدیریتی برای جلوگیری از بازگشت و تقویت مرحله نگه‏داری است (مارلات^۳ و گوردون،^۴ ‏۱۹۸۵، به نقل از: پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰). این برنامه به درمانجویان می‏آموزد که:

۱. از برگشت به عنوان پدیده‏ای محتمل آگاه باشند.

۲. موقعیت‏های پرمخاطره را شناسایی کنند.

۳. بیاموزند چگونه با تمایلات و علائق معطوف به انجام‏دادن رفتارهای موجب عادت مقابله کنند.

۴. با کاهش‏دادن نتایج منفی بازگشت و نیز درس‏گرفتن از تجارب، آسیب‏های بازگشت را کاهش دهند.

کنند (پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲:؛ پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰) و به مراحل قبل بازگشت داشته‏اند. همچنین، بررسی‏ها نشان می‏دهد هرچند روان‏درمانی معمولاً در کوتاه‏مدت مؤثر است، اما نتایج درازمدت آن در درمان اعتیادها یا اختلالات روانی جدی، عموماً بازگشت دارد (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰).^۱

به طور کلی، در طی‏کردن این مراحل، معمول افراد، قبل از رسیدن به مرحله نگه‏داری، پنج یا بیش از پنج بار بازگشت داشته‏اند (نوکراس و ونگریلی،^۲ ۱۹۸۹؛ پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰؛ نک.: برونل^۳ و همکاران، ۱۹۸۶؛ دوناون^۴ و مارلات، ۱۹۸۸، به نقل از: پراچاسکا، دیکلمنت، و نوکراس، ۱۹۹۲؛ نک.: پراچاسکا، نوکراس، و دیکلمنت، ۲۰۰۵، به نقل از: نوکراس، کربس، و پراچاسکا، ۲۰۱۱).

برخی تحقیقات نیز الگوهای بازگشت را شامل دو یا بیش از دو دوران در بین مراحل تغییر در مدتی دوساله گزارش کرده‏اند (پراچاسکا، دیکلمنت، و نوکراس، ۱۹۹۲). بازگشت و از سرگیری در کنار ثبات و پیشرفت، چهار الگوی تغییر در طی این مراحل و فرآیندها هستند که بر اساس برخی تحقیقات به دست آمده‏اند (پراچاسکا، دیکلمنت، ولیسر، روسی،^۵ و گیاداگنولی،^۶ ۱۹۸۷ به نقل از: پراچاسکا، ولیسر، دیکلمنت و فاوا، ۱۹۸۸).

بازگشت یا از سرگیری در تغییر رفتار، قاعده است نه استثنا (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰) و از همین‏رو رفت و برگشت بین مراحل است که مدلی مارپیچی از مراحل را به جای مدل خطی مراحل مطرح می‏کند که این رفت و برگشت‏ها در آن مدل، چندین بار، قبل از آنکه افراد به تغییر دائمی رفتار دست یابند، ادامه می‏یابد (پراچاسکا و دیکلمنت، ۱۹۸۳، ۱۹۸۶، به نقل از: پراچاسکا، پراچاسکا، و جانسون، ۲۰۰۶؛ پراچاسکا و