است (لونگمیر - آویتال،^۱ گولوب،^۲ و پارسونز،^۳ ۲۰۱۰) بلکه در آن ارزیابی عاطفی نیز روی می‏دهد (مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰) که در آن فرد به ارزیابی شناختی و عاطفی از خودانگاره^۴ جدای از مشکل می‏پردازد (همان). در این فرآیند مراجع ارزیابی متفکرانه و عاطفی از رفتار خود به عمل می‏آورد و بر این مسئله متمرکز می‏شود که چگونه رفتار فعلی‏اش با ارزش‏های شخص و اهداف زندگی وی تعارض دارد. بدین‏ترتیب با کسب شناخت دقیق و عمیق از خود، رفتار ناهنجار، اهداف آرمانی، مقایسه وضعیتی که اکنون در آن قرار دارد با موقعیتی که دوست دارد در آن قرار داشته باشد، زمینه‏های ذهنی حرکت به سوی تغییر فراهم می‏شود (پراچاسکا و پراچاسکا، ۲۰۱۰).

در حقیقت،‏ طی فرآیند خودارزیابی مجدد، فرد ضمن درک دو مفهوم خود واقعی و خود آرمانی می‏کوشد به درک واقع‏بینانه‏ای از وضعیت کنونی خود دست یابد، و با پذیرش خویشتن و تجسم خود در موقعیت بهبودیافته شناخت درستی از تغییرات لازم به منظور دست‏یابی به خود آرمانی به دست آورد. به این ترتیب ترغیب مراجع به خودآزمایی و ارزیابی مجدد از وضعیت خویشتن سبب می‏شود درمانگر به مراجع کمک کند تا طرحواره‏های ذهن خود را اصلاح کند و باورهای معیوب و ناکارآمد خویش را بشناسد. رویکردهای شناختی، ساختارگرایی، درمان آدلری و واقعیت‏درمانی، ابزار لازم برای به فرجام رساندن این فرآیند را در دسترس

این تغییرات را تحکیم و پایدار کرد. این پاداش‏ها می‏تواند به شکل پاداش‏های واقعی باشد، مثل کسب توجه و محبت همسر و اطرافیان و ارتقای شغلی؛ یا صرفاً پیامدهای مثبت ناشی از ترک رفتارهای آسیب‏زا باشد، مثل بهبود وضعیت جسمی و احساس موفقیت در مقابل مشکل. بنابراین، وقتی مراجعان در پی تغییراتی که در خود به وجود می‏آورند پاداش دریافت می‏کنند، احتمالاً این تغییرات را گسترش می‏دهند و بیشتر حفظ می‏کنند (نک.: پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰).

در واقع، منظور از این فرآیند آن است که با استفاده از فنون رفتاری مثل دادن بازخوردهای تقویت‏کننده و تمرین و تکرار رفتار جایگزین، سعی شود رفتارهای مطلوب و سازش‏یافته جدید به صورت عادت‏های رفتاری درآید و به‏تدریج بیمار بدون صرف انرژی روانی خاصی به طور خودکار به سمت آنها گرایش داشته باشد (شریفی‏نیا، ۱۳۹۱).

۸. خودارزیابی مجدد^۱

ارزیابی^۲ به بررسی دقیق یا جامع از چیزی به منظور تعیین ارزش، مقدار و مطلوبیت آن چیز گفته می‏شود (واندن‏بوس، ۱۳۹۱).

در کنار مدیریت وابستگی که روشی برای تغییر رفتار از طریق تغییر پیامدهای رفتار است، روش‏های کارآمدی نیز وجود دارد که می‏توان با استفاده از آنها بدون تغییردادن پیامدها، رفتار را تغییر داد. تغییردادن پاسخ به پیامدها را بدون تغییردادن وابستگی، ارزیابی مجدد^۳ می‏نامند که در دو فرآیند، یعنی خودارزیابی مجدد و ارزیابی مجدد محیط، عرضه می‏شود (نک.: پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰).

خودارزیابی مجدد نه‏تنها شامل ارزیابی مجدد شناختی از چگونگی تغییر رفتار