153
انسان در تراز قرآن

وما مِن الهٍ الّا الهٌ وحِدٌ وان لَم ينتَهوا عَمّا يقولونَ لَيمَسَّنَّ الَّذينَ كَفَروا مِنهُم عَذابٌ اليم)؛۱ «الحاد»: (انَّ الَّذينَ يلحِدونَ فی ءايتِنا لا يخفَونَ عَلَينا افَمَن يلقی‏ فِی النّارِ خَيرٌ ام مَن يأتی ءامِنًا يومَ القِيمَةِ اعمَلوا ما شِئتُم انَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصير)؛۲ «خواندن خدا با اسما و صفات حاكی از نقص و محدوديت»: (ولِلَّهِ الاسماءُ الحُسنی‏ فادعوهُ بِها وذَروا الَّذينَ يلحِدونَ فی أسمائِه سَيجزَونَ ما كانوا يعمَلون)؛۳ «بت‏پرستی»: (...فَلا تَجعَلوا لِلَّهِ اندادًا....)؛۴ «اعتقاد به غير اسلام»‏: (ومَن يبتَغِ غَيرَ الاسلمِ دينًا فَلَن يقبَلَ مِنهُ وهُوَ فِی الأخِرَةِ مِنَ الخسِرين)۵؛ «كفر به اسلام»‏: (انَّ الَّذينَ كَفَروا سَواءٌ عَلَيهِم ءَانذَرتَهُم ام لَم تُنذِرهُم لايؤمِنون * خَتَمَ اللَّهُ عَلی‏ قُلوبِهِم وعَلی‏ سَمعِهِم وعَلی‏ أبصرِهِم غِشوَةٌ ولَهُم عَذابٌ عَظيم)؛۶ «كفر به انبيا»: (أفَكُلَّما جاءَكُم

1.. مائده: ۷۳: «کسانى که [به تثليث قائل شده و] گفتند: ”خدا سومين [شخص از] سه [شخص يا سه اقنوم] است“، قطعاً کافر شده‏اند، و حال آنکه هيچ معبودى جز خداى يکتا نيست؛ و اگر از آنچه مى‏گويند باز نايستند، به کافران ايشان عذابى دردناک خواهد رسيد».

2.. فصلت: ۴۰: «کسانى که در [فهم و ارائۀ] آيات ما کژ مى‏روند بر ما پوشيده نيستند؛ آيا کسى که در آتش افکنده مى‏شود بهتر است يا کسى که روز قيامت آسوده‏خاطر مى‏آيد؟ هرچه مى‏خواهيد بکنيد که او به آنچه انجام مى‏دهيد بيناست».

3.. اعراف: ۱۸۰: «و نام‌هاى نيکو به خدا اختصاص دارد؛ پس او را با آنها بخوانيد، و کسانى را که در مورد نامهاى او به کژى مى‏گرايند رها کنيد. زودا که به [سزاى] آنچه انجام مى‏دادند کيفر خواهند يافت».

4.. بقره: ۲۲: «همان [خدايى] که زمين را براى شما فرشى [گسترده] و آسمان را بنايى [افراشته] قرار داد؛ و از آسمان آبى فرود آورد؛ و بدان از ميوه‏ها رزقى براى شما بيرون آورد؛ پس براى خدا همتايانى قرار ندهيد، در حالى که خود مى‏دانيد».

5.. آل عمران: ۸۵: «و هرکه جز اسلام، دينى [ديگر] جويد، هرگز از وى پذيرفته نشود، و وى در آخرت از زيانکاران است».

6.. بقره: ۶ و ۷: «در حقيقت کسانى که کفر ورزيدند ـ چه بيمشان دهى، چه بيمشان ندهى ـ برايشان يکسان است؛ [آنها] نخواهند گرويد؛ خداوند بر دل‌هاى آنان، و بر شنوايى ايشان مُهر نهاده؛ و بر ديدگانشان پرده‏اى است؛ و آنان را عذابى بزرگ است».


انسان در تراز قرآن
152

روشن است كه در توصيف چنين باورهايي به حرام، معناي تكليفي حرمت مد نظر نيست؛ چرا كه تعقل، حكم‌بردار نبوده و نمي‌توان خردورزي را به حليت يا حرمت توصيف كرد؛ بلكه منظور از حرام،
ارشاد الزامي عقل از سوي قرآن به مواظبت از درافتادن در ورطه خطاهاي خردورزي در باورهاي ديني است كه به منزله مرزهاي ممنوع نامرئي تعقل به‌شمار می‌رود؛ البته بديهي است كه چنين باورهايي زاييده خردهاي آميخته به هوس، عوام‌گرايي، سطحي‌نگري، و برخاسته از خرافات، توهمات قوميتي، رسوبات فرهنگ جاهلي يا مقدمات فكري نادرست هستند و گرنه عقل خودبنياد و خرد ناب از گزند چنين کژنگري‌ها مصون است.

در این پیوند، عناوين برخي از عقايد حرام عبارتند از؛ «ادّعای الوهيت»: (ومَن يقُل مِنهُم انّی الهٌ مِن دونِهِ فَذلِكَ نَجزيهِ جَهَنَّمَ كَذلِكَ نَجزِی الظلِمين)؛۱ «ادّعای ربوبيت: (فَقالَ انا رَبُّكُمُ الاعلی‏ فَاخَذَهُ اللَّهُ نَكالَ الأخِرَةِ والاولی)؛۲ «اعتقاد به تثليث»: (يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِى دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَىٰ مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَـٔامِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انتَهُوا خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَـٰـهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ...) ۳، و (لَقَد كَفَرَ الَّذينَ قالوا انَّ اللَّهَ ثالِثُ ثَلثَةٍ

1.. انبیا: ۲۹: «و هر کس از آنان بگويد: ”من [نيز] جز او خدايى هستم“، او را به دوزخ کيفر مى‏دهيم. [آرى] سزاى ستمکاران را اين گونه مى‏دهيم».

2.. نازعات: ۲۴ و ۲۵: «و گفت: ”پروردگار بزرگتر شما مَنَم!“ و خدا [هم] او را به کيفر دنيا و آخرت گرفتار کرد».

3.. نساء: ۱۷۱: «اى اهل کتاب! در دين خود غلوّ مکنيد، و در بارۀ خدا جز [سخنِ] درست مگوييد؛ مسيح، عيسى‌بن‌مريم، فقط پيامبر خدا و کلمۀ اوست که آن را به سوى مريم افکنده و روحى از جانب اوست؛ پس به خدا و پيامبرانش ايمان بياوريد و نگوييد [خدا] سه‏گانه است؛ باز ايستيد که براى شما بهتر است. خدا تنها معبودى يگانه است؛ منزه از آن است که براى او فرزندى باشد».

  • نام منبع :
    انسان در تراز قرآن
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
تعداد بازدید : 5863
صفحه از 212
پرینت  ارسال به