رعد و ۴۹ سوره نحل به معناي صلاة، در آیه ۲۱۹ سوره شعراء به معناي پيامبران، در آیه ۶ سوره الرحمان به معناي انقياد و تسليم، در آیه ۱۶۱ سوره اعراف به معناي ركوع و در آيات ۱۹ سوره علق، ۶۲ سوره نجم، ۳۷ سوره فصلت و ۲۵ نمل، به معناي سجده شرعي به‌كار رفته است.۱
سجده همچنین در اصطلاح فقهي قرار دادن پيشاني بر زمين۲ به قصد تعظيم و عبادت خداوند،۳ با شرايطي خاص،۴ در جهتي معين در حالت نماز و غير آن بوده و دارای انواع گوناگونی مانند: سجده نماز، سجده قضاء، سجده سهو، سجده تلاوت، سجده شكر و سجده براي غير خداست.۵
گونه‌ها
نخست. گونه نخست، سجده به قصد عبادت و پرستش است كه اختصاص به خداوند داشته و ظهور بيروني آن دو گونه است: يكي با قرار دادن پيشاني بر زمين در هنگام نماز، یا در تلاوت قرآن، یا سجده شكر و سهو؛۶ ديگری با اظهار خضوع در برابر اراده الهي، همان‌گونه كه در آيات (وَالنَّجْمُ وَ الشَّجَرُ يَسْجُدانِ)۷ و (وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأرْضِ طَوْعاً وَكَرْهاً وَ ظِلالُهُمْ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصال)۸ آمده است؛ هر دو گونه
1.. الوجوه و النظائر، ج۱، ص۴۲۸.
2.. التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۴۸؛ القاموس الفقهي، ص۱۶۷.
3.. روح البيان، ج۱، ص۱۴۰؛ تفسیر القرآن الکریم، ج۳، ص۵.
4.. مصطلحات الفقه، ص۲۹۶.
5.. همان، ص۲۹۶ـ ۲۹۹.
6.. التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۴۸.
7.. الرحمن: ۶.
8.. رعد: ۱۵.
