تعيين هدف آفرينش انسان است، زيرا اهدافي متعدد در آيات، بيان شده و هيچ‌یک از آنها در ظاهر با ديگری قابل جمع نيستند. مفسران، اين اشکال را مورد توجه قرار داده و در مقام تحليل و پاسخ آن بر آمده‌اند؛ ازجمله در «تفسير نمونه» در مقام برقراری پیوند میان اشتراک‌ها و جمع اهداف آفرينش انسان آمده است:
آيات مورد بحث، تنها روی مسئله عبوديت و بندگی تكيه میكند، و با صراحت تمام آن را به عنوان هدف نهايی آفرينش جن و انسان معرفی مینمايد. اندكی تامل در مفهوم اين آيات و آنچه مشابه آن است، نشان میدهد كه هيچ تضاد و اختلافی در ميان آنها نيست؛ در واقع بعضی هدف مقدماتی، بعضی متوسط و بعضی هدف نهايیاند و بعضی نتيجه آن. هدف اصلی همان «عبوديت» است كه در آيات مورد بحث به آن اشاره شده، و مسئله «علم و دانش» و «امتحان و آزمايش» اهدافی هستند كه در مسير عبوديت قرار میگيرند، و «رحمت واسعه خداوند» نتيجه اين عبوديت است.
به‌اين‌ترتيب روشن میشود كه ما همه برای عبادت پروردگار آفريده شدهايم؛ اما مهم اين است كه بدانيم حقيقت «عبادت» چيست؟ «عبد» از نظر لغت عرب به انسانی میگويند كه سر تا پا تعلق به مولا و صاحب خود دارد. ارادهاش تابع اراده او، و خواستش تابع خواست او است؛ در برابر او مالك چيزی نيست، و در اطاعت او هرگز سستی به خود راه نمیدهد؛ و به تعبير ديگر «عبوديت» ـ آن گونه كه در متون لغت آمده ـ اظهار آخرين درجه خضوع در برابر معبود است؛ و به همين دليل تنها كسی میتواند
