ابليس در اين خيرخواهي چنان با تأکيد و شدت، عمل کرد که راه هرگونه ترديدي را بر آدم بست؛ چرا که براي نشان دادن خلوص خيرخواهي خود، به خداوند سوگند ياد کرد و بدین ترتیب اعتماد او را جلب نمود؛^۱ در اين آيه از «مقاسمه» سخن رفته كه از باب مفاعله است و بايد ميان دو تن واقع شود؛ يعنی چون قسم خورد، آنها نيز سوگند یاد کردند كه چنان نكنند؛ ولی ابليس برای معارضه با قسم آنها سوگند خود را تکرار نمود.^۲

در تفسیری ديگر، فرايند فريب ابليس چنين تبيين می‌شود که وسيله‏ مورد استفاده شيطان، وسوسه بود، بر حسب ظاهر، وسوسه مشوش ساختن ديد انسان و عمل و فطرت اوست که با برانگيختن غرايزی كه ميان عقل و حقايق حائل می‌شود، صورت می‌گیرد؛ ابليس دو روش ديگر به كار گرفت: نخست، تفسير بطلان آميز حقايق؛ ديگری، دروغ گفتن و سوگند خوردن برای آن، يا تعبير و تفسير آن باطل به دروغ و آراستن آن به جامه صدق و نيكخواهی.^۳

بر همين اساس در ريشه‌یابی خطاي آدم این‌چنين تحليل می‌شود که ابليس دو صفت را در آدم برانگيخت، يكی عشق به ثروت، عزت و رفعت و ديگری عشق به خلود، بقا و استمرار، و اين دو ویژگی در تمام فرزندان انسان موجود بوده و بيانی است از حب ذات و برتری دادن جنس خود بر ديگران كه باعث فريب شيطان هم شد؛ جز آن كه شيطان به صراحت به آنچه در درون داشت اعتراف كرد؛ پس بر آدمی است كه

با توجه به اينكه آيات قرآن دارای معانی مختلفی است، دریافت هر دو معنا از آيه اشکال است؛ اتفاقاً واژه «شجره» در قرآن مجيد در هر دو معنی به كار رفته است: گاه به معنای درختان معمولی و مادی، همچون: (و شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْناءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ)^۱ كه اشاره به درخت زيتون است؛ و گاه در شجره معنوی: (وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ)^۲ كه منظور از آن، جمعی از مشركان، يا يهود و يا اقوام طاغی ديگر همانند بنی‌اميه می‏باشد.^۳

مفسران مراد از «وسوسه» در اين آيات را تظاهر به نصیحت يا خيرخواهي نسبت به آدم معنا کرده‌اند؛ بدين سان که ابليس براي آدم و حوا علیها السلام چنين تصوير خيالي از خوردن درخت ممنوعه ايجاد کرد که در صورت خوردن از ميوه آن به فرشته تبديل خواهند شد و حيات آن‌ها دچار هيچ تغييري نخواهد شد، يا اينکه چنين توهم‌آفريني کرد که افرادي که از خوردن ميوه اين درخت منع شدهاند، کسانی غير شما بوده و تنها فرشتگان و دارندگان حيات ابدي هستند و ازاین‌رو منع از آن شامل آدم و حوا نيست؛^۴ به دیگر سخن، در صورت خوردن از آن سرزنشي براي شما نخواهد بود؛ زيرا نهي به خاطر حرمت خوردن ميوه آن براي شما نيست بلکه به اين دليل است که شما در همين صورت بشري خود بمانيد؛ اما اگر نخواستيد مانعي براي خوردن نيست و اگر خورديد به فرشته يا انساني با حيات ابدي تبديل خواهيد شد.^۵