برخي از مفسران، امتناع ابليس را چنين تصويرسازي كردهاند كه هنگام سجده فرشتگان، ابليس به آدم پشت كرد و چنان که گفته‌اند صد یا پانصد سال كه فرشتگان در سجده بودند به همان حالت ايستاده و همان‌جا حضور داشت؛ هنگامی که فرشتگان سر از سجده برداشتند و ابليس را ايستاده ديدند که پشيمان سرپیچی از امر الهی نیست و همچنان قصد اطاعت را ندارد، دوباره تصميم گرفتند خداوند را سجده كنند؛ ازاين‌رو فرشتگان دوبار سجده کرده که یک بار سجده براي آدم و بار دوم براي خداوند بود و ابليس در همين حالت آنان را مشاهده ميكرد و از سجده خودداری می‌نمود؛ ازاين‌رو پروردگار صفت و حالت، صورت و هيئت او را تغيير داد و از هر قبيحي قبيح‌تر شد.
از نگاه برخی، خداوند او را مسخ كرد و بدنش به شكل خوک و چهره‌اش به سان ميمون در آمد؛ هرچند شیطان بیش از مسخ شدن نسلي نداشت، ولي چون با درخواست مهلت وي موافقت گردید، ازآن‌پس دارای نسل شد؛۱ شايان ذكر است كه اين تصوير و لوازم آن از اجتهادات مفسران بوده و در ظاهر آيات، دلالتي بر آنها وجود ندارد.
آيه (قالَ أنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَني مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طينٍ)۲ خبر خداوند از پاسخ ابليس در سجده نکردن به آدم است كه در تصور ابليس مانعي جدي و استوار بر پیروی نکردن از امر الهی شد و آن عبارت از برتري آفرینش ابليس از آتش بود و حال آنکه آدم از گِل آفریده شده است؛
