159
انسان در تراز قرآن

می‌یابند؛ كردار، به لحاظ موضوع و نوع عمل ميتواند گونههاي مختلفي داشته باشد؛ چنان‌که تقريباً متناسب با نيازهاي فردي و اجتماعي در تمامي عرصهها و حوزهها، انواعی از رفتارها را می‌توان برشمرد كه هر گروه از آنها بخشي از نياز فرد يا جامعه را بر آورده ميكنند؛ از منظر جامعه‌شناختی بررسي رفتارهاي اجتماعي و فردي يك جامعه، نشانه و معيار خوبي براي سنجش باورمندي افراد به ارزش‌هاي ديني و قانوني جامعه است؛ ازهمين‌رو قرآن توجهی ویژه به تصحيح رفتار مسلمانان داشته و رفتارهاي ناروا و ناهمسو با اصول انساني و ديني را گوشزد كرده است كه در ادامه به بیان انواع اين رفتارهاي ممنوع از منظر آيات قرآن ميپردازيم.

امنيتی و نظامی

«جاسوسي براي دشمن»: (لَوْ خَرَجُوا فِيكُم مَّا زَادُوكُمْ إِلَّاخَبَالاً وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَفِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ)؛۱ «آشتی با دشمن»: (فَلا تَهِنوا وتَدعوا الَی السَّلمِ وانتُمُ الأعلَونَ...)؛۲ «اتكا به ظالمان»: (ولاتَركَنوا الَی الَّذينَ ظَلَموا فَتَمَسَّكُمُ النّارُ وما لَكُم مِن دونِ اللَّهِ مِن اولِياءَ ثُمَّ لا تُنصَرون)؛۳ «اسيرگيری پیش از پيروزی»:‏ (ما كانَ لِنَبِی ان يكونَ لَهُ اسری‏ حَتّی‏ يثخِنَ فِی الارضِ...)؛۴ «اظهار ضعف در برابر

1.. توبه: ۴۷: «اگر با شما بيرون آمده بودند، جز فساد براى شما نمى‏افزودند، و به‌سرعت خود را ميان شما مى‏انداختند و در حق شما فتنه‏جويى مى‏کردند؛ آنان در ميان شما جاسوسانى دارند [که] به نفع آنان [اقدام مى‏کنند] و خدا به [حال] ستمکاران داناست».

2.. محمد: ۳۵: «پس سستى نورزيد و [کافران را] به آشتى مخوانيد [که] شما برتريد».

3.. هود: ۱۱۳: «و به کسانى که ستم کرده‏اند متمايل مشويد که آتش [دوزخ] به شما مى‏رسد؛ و در برابر خدا براى شما دوستانى نخواهد بود، و سرانجام يارى نخواهيد شد».

4.. انفال: ۶۷: «هيچ پيامبرى را سزاوار نيست که [براى اخذِ سَربها از دشمنان] اسيرانى بگيرد، تا در زمين به طور کامل از آنان کشتار کند».


انسان در تراز قرآن
158

احرام»: (الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِى الْحَجِّ....)؛۱ «سخن‏چينی و نمّامی»: (ولا تُطِع كُلَّ حَلّافٍ مَهين هَمّازٍ مَشّاءٍ بِنَميم)؛۲ «شايعه‏پراكنی»:‏ (وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ‏وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَیٰ أُولِى الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلاً)؛۳ «غلوّ»: (يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِى دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَیٰ مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَـٔامِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ...)؛۴ «غنا»: (واجتَنِبوا قَولَ الزّور)۵.

ج ـ رفتارها

رفتارها يا كردارهاي فردي و گروهي نمايانگر نگرش انساني، اعتقادي و اخلاقي افراد يك جامعه هستند كه در پوشش عمل، نمود خارجي

1.. بقره: ۱۹۷: «حج در ماه‌هاى معينى است؛ پس هرکس در اين [ماه]ها، حج را [برخود] واجب گرداند، [بداند که] در اثناى حج، همبسترى و گناه و جدال [براو روا] نيست؛ و هر کار نيکى انجام مى‏دهيد، خدا آن را مى‏داند؛ و براى خود توشه برگيريد که در حقيقت، بهترين توشه، پرهيزگارى است؛ و اى خردمندان! از من پروا کنيد».

2.. قلم: ۱۰ و ۱۱: «و از هر قَسَم‏خورندۀ فرومايه‏اى فرمان مبر؛ [که] عيبجوست و براى خبرچينى گام برمى‏دارد».

3.. نساء: ۸۳: «و چون خبرى [حاکى] از ايمنى يا وحشت به آنان برسد، انتشارش دهند؛ و اگر آن را به پيامبر و اولياى امر خود ارجاع کنند، قطعاً از ميان آنان کسانى‏اند که [مى‏توانند درست و نادرست] آن را دريابند، و اگر فضل خدا و رحمتِ او بر شما نبود، بی‌گمان جز [شمارِ] اندکى، از شيطان پيروى مى‏کرديد».

4.. نساء: ۱۷۱: «اى اهل کتاب! در دين خود غلو مکنيد، و در بارۀ خدا جز [سخنِ] درست مگوييد؛ مسيح، عيسى‌بن‌مريم، فقط پيامبر خدا و کلمه اوست که آن را به سوى مريم افکنده و روحى از جانب اوست؛ پس به خدا و پيامبرانش ايمان بياوريد و نگوييد [خدا] سه‏گانه است».

5.. حج: ۳۰ «و از گفتار باطل اجتناب ورزید».

  • نام منبع :
    انسان در تراز قرآن
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
تعداد بازدید : 5826
صفحه از 212
پرینت  ارسال به