«بَسل»^۱ و «محظور»^۲ از اين گونه‌اند. تفاوت حرام با «محظور» اين است که حرام جز به کار «قبيح» تعلق نميگيرد، ولی محظور تنها به اعتبار نهی کننده بستگی دارد و ممکن است حتي به «حُسن» نيز تعلق گيرد؛ ازاين‌رو هر حرامي محظور است، ولی عکس اين قضيه صادق نيست و تنها زماني محظور حرام خواهد بود که روشن باشد نهی کننده، چیزی جز کار قبيح را محظور اعلام نمي‌کند؛ همانند محظورات شرعي؛^۳ هرچند از نگاه شيخ طوسي در شريعت، غير از محرّم، به قبيح نيز محظور اطلاق ميشود؛^۴ برخي نيز در تفاوت حرام و محظور، ممنوعيت در حرام را، ابدي؛ ولی در محظور، موقت و داراي بازه زماني می‌دانند.^۵ سُحت هم مبالغه در صفت حرام است؛ از‌اين‌رو «حَرامٌ سحت» گفته می‌شود، نه «سحتٌ حرام»؛^۶ به دیگر سخن، سحت، حرامي است كه كسب آن جايز نبوده و بركت مال را از بين ببرد.^۷

سبک‌شناسی قرآن در بیان مرزهای شریعت

گزارههاي قرآني هنگامی كه حاكي از نارضايتی خداوند و همراه با عقاب دنيوي يا اخروي نسبت به نگرش يا رفتاري باشند، دلالت بر حرمت

مشتقات اسمي حرام، مانند «حُرُم»، «المحرّم»، «حُرُمات»، «مُحَرَّمًا»، «محرّمة»،... و مشتقات فعلي آن، همانند «حَرّم»، «حُرّم»، «يحرّم»، «تُحَرّمُ»، «تحرّموا»، «حرّمت»، «حرّمنا»، «حرّموا»، ... نيز بارها در قرآن به‌كاررفته است.^۱

به‌طور‌كلي حرام و مشتقات آن در قرآن به سه وجه معنايي منع، شرف و تحريم حكم استعمال شده است؛^۲ براي نمونه در آياتي چون (حَرَامٌ عَلَى قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا)^۳ آیه ۱۲ سوره قصص (وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ)^۴ به معناي «منع»،^۵ در آيه (جَعَلَ اللّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ)،^۶ به معناي «شرف» و در آياتي چون: (حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ...)،^۷(لاَ تُحَرِّمُواْ طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَكُمْ)^۸ (و ر.ک: مائده: ۸۷؛ بقره: ۱۷۳ و ۱۷۵؛ آل عمران: ۵۰؛ نساء: ۲۳ و۶۰؛ انعام: ۱۱۹ و۱۴۰ و ۱۴۶؛ توبه: ۳۷؛ نحل: ۳۵) به معناي «تحريم حُكم» آمده است.

همچنين در قرآن واژگانی هستند كه به گونهاي مفهوم حرمت، در گوهر معنايي آنها نهفته است؛ واژگاني چون «رِجس»^۹، «سُحت»^۱۰،