گوناگونی را در تبيين اين پديده ارائه كردهاند؛ سجده سایه از انعكاس اشعه خورشيد بر زمين ایجاد می‌شود؛ به این بیان كه انتهای شعاع خورشيد با قسمت سخت زمين برخورد کرده و سايه به حالت سجده بر روي زمين شكل ميگيرد؛ اين پدیده برايند نظامي بديع و دقيق است كه خداوند در بين خورشيد و زمين قرار داده است؛ خداوند چنانچه دو خورشيد را رو‌به‌روی هم قرار می‌داد، سايهها از بين ميرفتند؛ همچنین اگر رويه زمين را همانند آب شفاف و روشن قرار ميداد، اساساً بر روي آن سايه‌اي روشن شكل نمي‌گرفت و اين از رمز و رازهای الهی است كه با دقت ابداع شده است؛ چنان که تمامي موجودات زميني از اين ويژگي برخوردار بوده و به نوعي نيازمند آن هستند.
بیان یاد شده شهادتی رمزگونه بر وحدانيت خداوند و شايستگي پروردگار براي سجده شدن بوده و نشانه‌اي است براي كساني كه از سجده براي خدا خودداري ميكنند؛ هدف از چنین استدلال رمزگونه‌ای، آگاهي دادن بر صنع الهی است كه چگونه مطابق نظامي هماهنگ و منسجم آفريده شده است.
تحلیل دیگر از سجده سایه‌ها اين است كه همه اشيا به خداوند سجده ميكنند؛ زيرا سايه آنها در هر جا كه باشند بر روي زمين قرار گرفته و بتان نيز از اين قاعده مستثنا نيستند؛ چرا كه آنها نيز مكاني معين داشته و حتي اگر داخل خانه‌اي هم باشند، سايه آنها در خانه محو می‌شود.۱
