۰.يَا ابْنَ آدَمَ بِمَشِيَّتِي كُنْتَ أَنْتَ الَّذِي تَشَاءُ لِنَفْسِكَ مَا تَشَاء۱؛ ای فرزند آدم به مشیت و خواست من است که تو هر چه می‌خواهی را برای خود مشیت می‌کنی.
طبق این بیان، انسان دارای مشیت است؛ اما این مشیت به مشیت و قدرت بخشی خداوند است. در ادامه روایت می‌فرماید: «به نعمتی که من به تو بخشیدم قدرت بر معصیت پیدا کردی».
و به همین دلیل انتساب گناهان به انسان اولی و مقدم است. ۲ در کلمات منقول از أمیرالمؤمنین علیه السلام نیز با عبارت‌های مختلف نقش اراده و تقدیر الهی در افعال انسان و البته تأکید بر فاعلیت حقیقی انسان و نفی جبر دیده می‌شود. در منابع سنی و شیعه روایت معروفی با طرق مختلف به نقل از امام حسین علیه السلام و با طریق دیگری به نقل از ابن‌عباس آمده است. امام علی علیه السلام پس از بازگشت از جنگ صفین در پاسخ کسی که پرسید: آیا خروج ما به سوی شام و جنگ با شامیان به قضا و قدر الهی بود؟ فرمود: همه چیز به قضا و قدر الهی است. اما از آنجا که پرسش‌کننده از این بیان، جبر در اعمال را نتیجه گرفت، امام علیه السلام تأکید فرمود که شما در هیچ فعلی از افعال خود مکره و مضطر نیستید؛ و اگر قضا و قدر الزام‌آور و جبرآور بود، ثواب و عقاب و وعد و وعید بی‌معنا و لغو می‌شد. ۳
در خبر دیگری از امام علی علیه السلام نقل شده که فرمود:
۰.نگویید خداوند ایشان را به خود واگذاشته است که او را سبک شمرده‌اید و
