اراده و مشیت در معنی «طلب»، مشترک دانسته شده‌اند.
در قرآن کریم کاربرد این واژه و سایر مشتقات آن بسیار بیشتر از اراده است؛۱ در پاره‌ای از آیات، مشیت نیز همچون اراده خدا مطلق بیان شده است (یفعل ما یشاء)۲ در آیات متعددی نیز وابستگی افعال مختلف، کیفیت و کمیت آنها به مشیت خداوند بیان شده است. اموری چون خلق، رزق، هدایت و ضلالت، اعطای علم و حکمت، رحمت و فضل و عفو یا عقوبت به مشیت الهی وابسته است.
خداوند هرچه بخواهد خلق می‌کند (یخلق ما یشاء) هر که را بخواهد عقیم می‌کند و هر که را بخواهد فرزند دختر و یا پسر می‌بخشد،۳ نیز خداوند به هر کس بخواهد و به هر میزان که بخواهد روزی می‌دهد (يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ)۴ و (يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ).۵
گذشته از خلق و رزق و نیز اعطای رحمت، فضل، علم، حکمت، ملک، نصرت و … که به مشیت خدا وابسته است، هدایت و ضلالت که به نوعی با اراده انسان نیز مرتبط است، وابسته به مشیت خداوند معرفی شده است؛ (مَنْ يَشَأِ اللّه يُضْلِلْهُ وَ مَنْ يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ)۶ حتی ایمان که فعل ارادی انسان شمرده می‌شود، وابسته به مشیت خداوند معرفی شده است (ما كانُوا لِيُؤْمِنُوا إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللّه)۷.
1.. مشتقات این ریشه بیش از ۱۸۰ بار در صیغه‌های مختلفی چون شاء، یشاء، نشاء، شئنا به کار رفته است.
2.. سورۀ حج، آیۀ ۱۸؛ سورۀ ابراهیم، آیۀ ۲۷؛ سورۀ آل‌عمران، آیۀ۴۰.
3.. سورۀ آل‌عمران، آیۀ ۶؛ سورۀ مائده، آیۀ ۱۷؛ سورۀ روم، آیۀ ۵۴؛ سورۀ نور، آیۀ ۴۵؛ سورۀ شوری، آیۀ ۴۹و۵۰.
4.. سورۀ شوری، آیۀ ۱۹.
5.. سورۀ شوری، آیۀ ۱۲. نیز نک: سورۀ بقره، آیۀ ۲۱۲؛ سورۀ آل‌عمران، آیۀ ۳۷؛ سورۀ اسراء، آیۀ ۳۰؛ سورۀ نور، آیۀ ۳۸؛ سورۀ قصص، آیۀ ۸۲؛ سورۀ روم، آیۀ ۳۷؛ سورۀ سبأ، آیۀ ۳۶ و ۳۹؛ سورۀ زمر، آیۀ ۵۲؛ سورۀ شوری، آیۀ ۲۷.
6.. سورۀ انعام، آیۀ ۳۹. همچنین نک: سورۀ بقره، آیۀ ۱۴۲، ۲۱۳، ۲۷۲؛ سورۀ انعام، آیۀ ۸۸؛ سورۀ یونس، آیۀ ۲۵؛ سورۀ نحل، آیۀ ۹۳؛ سورۀ زمر، آیۀ ۴؛ سورۀ نور، آیۀ ۳۵و۳۶؛ سورۀ ابراهیم، آیۀ ۴؛ سورۀ رعد، آیۀ ۲۷و۳۱؛ سورۀ قصص، آیۀ ۵۶؛ سورۀ فاطر، آیۀ ۸؛ سورۀ مدثر، آیۀ ۳۱.
7.. سورۀ انعام، آیۀ ۱۱۱.
