خداوند عزیزتر از آن است كه احدى در ملک او با وی معارضه كند.۱
در گزارش دوم صالح نیلی از امام صادق علیه السلام سؤال می‌کند که آیا بندگان چیزی از استطاعت دارند؟ امام علیه السلام در پاسخ فرمود:
۰.وقتى كار را انجام دادند، داراى استطاعت بوده‌اند به استطاعتى كه خدا در آنها قرار داده است.... برای او قبل از فعل چیزی از استطاعت وجود ندارد، نه کم و نه زیاد ولکن هنگام فعل یا ترک، استطاعت [بر فعل یا ترک] خواهد داشت.۲
این دو گزارش در ظاهر، مطابق با نظریه استطاعت مع‌الفعل است و این نظریه به عنوان دیدگاه رقیبِ استطاعت پیش از فعل، دستاویز جبرگرایان بوده است. البته دقت در مضمون این دو گزارش نشان می‌دهد تعارضی میان این دو، با سایر روایات منقول از اهل بیت علیهم السلام وجود ندارد، بلکه در این دو گزارش، مطلب دیگری افزون بر روایات پیشین وجود دارد.
در گزارش مرد بصری امام علیه السلام فرمود: خداوند ابزار و آلت استطاعت را در خلق قرار داده است. ابزار و آلت همان چیزی است که - در روایاتی که پیش‌تر اشاره شد - به عنوان شرط تکلیف بیان شده و گاهی نیز با تعبیر استطاعت بدان اشاره شده است. بنابراین پیش از فعل و حتی پیش از تکلیف، ابزار و قدرت لازم برای انجام فعل به فاعل داده می‌شود، اگرچه هنوز استطاعت به معنای تام کلمه محقق نشده
